સલોની થાકેલી સવારના આઠ વાગ્યા આંખ ઊઘડી પરંતુ ઊઠી ન શકી.ટન…..ડોર બેલ સંભળાય તુરત ઊભી થઈ, બારણું ખોલ્યું, જોયું એક નાની છોકરી ઉમર છ-સાત વર્ષ રડમસ છેહરે સામે ઊભેલી, તેના ગળામાં એક દોરી સાથે ચીઠ્ઠીનો નેક લેસ જોયો, વિચારમાં પડી આ કોણ હશે? ચહેરો જોયો માનસપટ પર પરિચીત બાળકી યાદ આવી નામ યાદ નહી આવ્યું. તુરત અંદર લીધી,સોફા પર બેસાડી છોકરી સોફા પર બેસતા જ અવાજ કાઢ્યા વગર રડવા લાગી, સલોનીએ નેકલેસની ચીઠી વાંચી, ‘સલોની, હું આવું નહી ત્યાં સુધી આને સંભાળજે.
તારો સલીલ.’
સલોનીને છોકરીનું નામ યાદ આવ્યું આસી,આસીના માતા-પિતા અને મારા માતા-પિતા પાડોસી, આસીના મમ્મીને પ્રસુતી પિડા ઊપડી કે તુરત મારી મમ્મીને ફોન કર્યો, ‘સુમી આન્ટી મને પેઢુમાં દુ;ખાવો થાય છે અને કમ્મરમાં પણ થોડું દુ;ખે છે,’
મમ્મીએ પુછ્યું પાણી પડે છે?
‘હા આન્ટી બાથરૂમ ગઈ તૈયારે થોડું લોહી સાથે પાણી પડેલ’
મારા મમ્મીએ તેને કહ્યું સારું તું અત્યારે આરામ કર ઘરનું કોઈ કામ કરીશ નહી, હું હમણાજ તારે ઘેર આવું છું, મારી મમ્મીએ મને કહ્યું ‘સલોની હું અનન્યાની સાથે હોસ્પિટલ જાઉ છું, તું અને તારા પપ્પા જમી લેજો મારી રાહ નહી જોતા,મને આવતા મોડું થાય અને કદાચ રાત રોકાવું પણ પડે સલીલ બહારગામ છે’ સુચના આપી મમ્મી ગાડીમાં પહોંચી અનન્યાના ઘેર, અનન્યાએ બારણું ખોલ્યું મારી મમ્મીએ તેને સુવડાવી તેના ક્લોસેટમાં ગઈ એક જોડી કપડા લીધા, અનન્યાના હાથ પકડી ઊભી કરીને ગાડીમાં પાછલી સીટ પર સુવડાવી બારણું વાસ્યું લોક કર્યું, મેમોરિયલ મેટર્નિટી પાર્કીંગમાં ગાડી પાર્ક કરી, ઇમર્જ્ન્સીમાં ફોન કર્યો તુર્ત સ્ટ્રેચર સાથે નર્સ તથા વોર્ડ બોય આવ્યા, મારી મમ્મીએ અને નર્સે જાળવીને અનન્યાને સ્ટ્રૅચર પર સુવડાવી તેને લેબર રૂમમાં લઈ ગયા, નર્સે તપાસી અનન્યાના કપડા લોહીથી ખરડાયેલા જોયા,કપડા કાઢી હોસ્પિટલની બ્લુ જોની પહેરાવી ઓ બી-જીવાય ડો પટેલને જાણ કરી રાખેલ. ડો આવ્યા તપાસ કરી આઠ મહીનાની પ્રેગનન્સી, બાળકનું માથું ઉપર, સોનાગ્રાફી કરી જાણ્યું આ બધું કરતા ૧૫ થી ૨૦ મિનીટ થઈ હશે ત્યાં સુધીમાં ઓપરેસન રૂમ તૈયાર થઈ ગયો, અનન્યાની સહી લીધી, મારી મમ્મીને જાણ કરી, મમ્મીએ સલીલને ફોન કર્યો. ઈમરજન્સી સિઝેરીયન થયું, દીકરીનો જન્મ થયો. એનેસ્થેસિયોલોજીસ્ટે અનન્યાનું બ્લડ ટાઈપ એન્ડ ક્રોસમેચ કરવા મોકલી આપેલ, કમનસીબે અનન્યાનું ગ્રુપ એબી નેગેટીવ હોવાથી બ્લડ મળ્યું નહીં. બીજી કોઇ બલ્ડ બેન્ક માં પણ નહી હોવાથી અનન્યાને બચાવી ન શક્યા અનન્યા પ્રભુને પ્યારી થઈ ગઈ.
સલીલ આવ્યો અનન્યાના પાર્થિવ દેહને વળગી રડવા લાગ્યો, “અનુ મારી પ્યારી અનુ મને છોડીને કેમ જતી રહી હું તારા વગર નહી જીવી શકુ, મારી મમ્મીએ તેના માથા ખભા પર હાથ પ્રસરાવ્યો તેને શાંત કર્યો “સલીલ તું ઢીલો થઈશ તો તારી દીકરીનું શું થશે તારે જ દીકરીને મોટી કરવાની છે તેના માટે તારે જીવવાનું છે,બોલી સલીલને બેબી નર્સરીમાં લઈ ગઈ કાચમાં થી બેબીને જોઈ નર્સને જણાવ્યું બેબીના ડૅડી છે, નર્સ બેબીને બહાર લાવી સલીલના હાથમાં આપી ‘જુઓ સલીલભાઈ તમારી દીકરી કેટલી સુંદર છે આઠમે મહિને આવી છે છતા ખૂબ તંદુરસ્ત છે ૮પાઉંડ વજન છે.’ સલીલ દીકરીને જોઈ ખુશ થયો સુમી આન્ટી એકદમ મારી અનન્યાના જેવી જ છે, હું એને સાચવીશ મારી અનન્યાની નિસાની.બેબીનું નામ તેણે આસી રાખ્યું,
- અનન્યાના પાર્થિવ દેહને મોર્ગમાં મુક્યો ૪૮ કલાક પછી અગ્ની સંસ્કાર થયા ત્યાં સુધી બેબીને મારી મમ્મીએ સંભાળી દર બે કલાકે બોટલથી ગાયનું દુધ પીવડાવે ડાયપર બદલે. હું આ બધુ જોતી,સલીલને જોયો ત્યારથી હું તેના તરફ આકર્શાયેલ, સલીલ બેબીને લઈ ગયો અને તેના બેન્ક મેનેજરને બધી વિગત જણાવી, મેનેજર સમજુ હતો તેણે સલીલને હ્યુસ્ટનની બેન્કમાં સ્થાયી જોબ આપ્યો, સલીલ સવારના આઠથી ચાર જોબ કરે ત્યારે આસીને પ્રાયવેટ ડે કેરમાં મુકે. આમ આસી મોટી થતી ગઈ,અવાર નવાર ડે કેરમા આસી બિમાર થતી ત્યારે સલીલ બેબીને અમારે ત્યાં મુકી જતો આમ આસી ૫ વર્ષની થઈ, કિન્નર ગાર્ડનમાં મુકી,
સલીલ આસીને સવારના ૭ઃ૩૦ વાગે પ્રી સ્કૂલમાં મુકે સાંજે ત્રણથી ચાર આસી પોસ્ટ સ્કૂલમાં રહે
અમેરિકામાં વર્કીંંગ પેરન્ટસ માટે આ સગવડતા.
બેન્કના બીજા કર્મચારીઑને સલીલની ઇર્શા થઈ તેઓએ સલીલને સંડોવ્યો તેના પર બેન્કમાંથી એક લાખ ડૉલરનો ગોટાળો કર્યાનો આરોપ મુક્યો, સલીલની ધરપકડ થઈ, સલીલ જેલરની રજા લઈ આસીને સ્કૂલથી લીધી ગળામાં આપણે ઉપર જોયું તેવું લખાણ લખેલ નેકલેસ પહેરાવ્યો આસીને અમારે દરવાજે મુકી, આસીએ પુછ્યું ડેડી આપણે આન્ટીના ઘેર જવાનું છે? બેટા તારે થોડા દિવસ આન્ટી સાથે રહેવાનું છે,
ડેડી તમે ક્યાં જાવ છો?
મારે બહારગામ જવાનું છે.
ક્યારે પાછા આવશો?
થોડા દિવસમાં આવી જઈશ,
આમ આસી રડતા ચહેરે આવી સલોનીએ તેને તેડી સોફા પર સુવડાવી આસી સોફા પર અવાજ વગર રડતા રડતા સુઈ ગઈ.
મમ્મી જાગી ગઈ પુછ્યું સલોની અત્યારમાં કોણ હતું?
મમ્મી સલીલ બેલ વગાડી આસીને દરવાજે મુકી વાત કર્યા વગર જતો રહ્યો,આસી સોફા પર સુતી છે.
હું આપણા બન્ને માટે ચા મુકું છું. અમે બન્ને એ ચા સાથે ખાખરા- ભાખરી બ્રેક્ફાસ્ટ કર્યો. આસી માટે દુધ ગરમ કર્યું. આસી ઉંઘમાં બોલતી હતી ડેડી મારી મમ્મી મને મુકી ભગવાનન ઘેર જતી રહી , ડૅડી તમે પણ મને મુકી જતા રહ્યા હું અનાથ … આ સાંભળી હું તેની પાસે બેઠી તેનું માથુ ખોળામાં લીધુ માથા-વાસા પર હાથ પ્રસરાવતા બોલી આસી બેટા તું અનાથ નથી, હું તારી મમ્મી છું. ઊઠ બેટા સવાર પડી, આસી સાંભળતા જ બેઠી થઈ મારા ગળે બેઊ હાથ પરોવી બોલી સાચું હું તમને મમ્મી કહું? હા કહે મને ગમશે.
હવે બ્રસ કરવા ચાલો મે તેને બ્રસ કરાવ્યું, રસોડાના ડાયનીંગ ટેબલ પર બેસાડી સિરીયલ -દુધ આપ્યા
આસી ચીરિયો ભાવશે? હા મમ્મી આજે મને બધું ભાવશે મારી મમ્મી મળી છે.
આસીને મમ્મી ટી વી જોવા બેઠા.
મે સલીલને ફોન કર્યો.
જેલરે સલીલને ફોન આપ્યો, સલીલ પાસેથી બધી હકીકત જાણી
મે સલીલને કહ્યું તું ચિતા નહી કર મારા અંકલ ક્રિમીનલ લોયર છે. હું તેમનો કોન્ટેક કરી તેમનો ફોન નંબર તને આપું છું
પુછ્યું આસી શું કરે છે?
સલીલ આસી મઝામાં છે, અત્યારે બ્રેકફાસ્ટ કરી મમ્મી સાથે ટી વી જોય રહી છે.
તારે વાત કરવી છે? ના મારો સમય પુરો થયો મુકુ છું આવજે.
આવજે.
સલોનીએ કાકાની ઓફિસે ફોન જોડ્યો
સેક્રેટરીએ ફોન ઊપાડ્યો
Patel and associate who is this?
I am his niece can I speak with my Uncle?
hold on I will connect you,
હલો કાકા હું સલોની, મારા મિત્ર સલીલ પર બેન્ક્માંથી ૧૦૦ થાઉસંડ ડોલરનો ગોટાળો કર્યાનો ખોટો આરોપ મુકાયો છે તમે તેને મદદ કરશો?
જરૂર કરીશ.
સલોનીએ આવજો કરી ફોન મુક્યો.
સલીલને કાકાનો નંબર આપ્યો.
સલીલે કાકા સાથે વિગતવાર વાત કરી. કાકાએ ધરપત આપી સલીલ આવા કેશ અમારી પાસે આવતા જ હોય છે. તું ચિંતા નહી કર,
સલીલે બેન્ક સામે કેશ લડવાની જાહેરાત કરી.
કોર્ટમાં કેશ ચાલ્યો,બેન્કની પાસે ચોરીના કોઇ પુરાવા ન હતા.
ચુકાદો આવ્યો સલીલ નિર્દોષ જાહેર થયો.
સલોની સલીલ સાથે ઘેર આવી, આસી ખૂબ ખુશ થઈ બોલી મને મમ્મી અને ડૅડી બન્ને મળી ગયા.હવે આપણે બધા સાથે રહીશું,
સલોની અને સલીલ બન્ને બોલ્યા”હા બેટા આપણે સાથે જ રહીશું”
સલીલનું ઘર સેલ પર મુક્યું, સલોની અને સલીલે થોડા નજીકના સગા અને મિત્રોની હાજરીમાં રજીસ્ટર મેરેજ કર્યા, મમ્મીએ સહુને જમાડયા.
સલીલે બે -ત્રણ બેન્કમાં અરજી કરેલ, કોર્ટના ચુકાદાના પેપર સાથે ઈન્ટરવ્યું આપ્યા. બે મહીનામાં
એક નાની કોપરેટીવ બેન્કમાં નોકરી મળી ગઈ.
અમ્રિતા કેવી રૂપાળી! જન્મી ત્યારે હોસ્પિટલમાં જ તેના મામા બોલ્યા દીદી તારી દીકરી તો ઇંગ્લીશ ડોલ છે! મોટી માંજરી આંખો, સુવાળા ગુલાબી ગલગોટા ગાલ, સાચે જાણે સ્વર્ગની પરી જન્મી. “બસ રાખ નયન, મામાની મીઠી નજર ભાણીને લાગી જશે”, “મા ચિંતા શું કરશ તું નજર ઉતારી લેજે ને, હું કાળો છું તોય જરાક કોઇ મારા વખાણ કરે કે તુરત સાંજે સાડલાના છેડામાં કંઇક ઢાંકી મારા માથા પર ગોળ ગોળ ફેરવી બહાર નાખી આવે છે, અંજનાબેનઃ હા મારે ઉતારવી જ પડશે, નિરાલી તું પણ બેબીના કપાળે રોજ સવારે નર્સ નવડાવી ને લાવે તુરત કાળુ ટપકુ કરજે”. હા મા જરૂર કરીશ. પ્રથમ માતૃત્વ ધારણ કર્યાના આનંદમાં પરી જેવી પુત્રીને જોઇ નિરાલી પ્રસુતીની પીડા ભૂલી ગઇ, એક અનોખી હળવાસ અનુભવી રહી, નિદ્રાવસ થઇ.
નિરજ સાંજની ફ્લાઇટમાં અમદાવાદથી આવી ગયા,એરપોર્ટથી સીધા સનફ્લાવર પ્રસુતી ગૃહમાં, રૂમમાં આવી નિરાલીના પેટ પર હાથ ફેરવ્યો હળવી હગ આપી ભાલે ચૂમી કરી, “મારી અમ્રિતા ક્યાં?’ બન્ને જણાએ નામ નક્કી કરેલ દીકરી આવે તો અમ્રિતા અને દીકરો આવે તો અમૃત.
નિરજ તમે જીત્યા દીકરી આવી, નર્સ દાખલ થઇ નિરજભાઇ જુવો તમારી અમ્રિતા, નિરજે તુરતજ અમ્રિતાને લેવા હાથ લંબાવ્યા નર્સ બોલી નિરજ વોશ યોર હેન્ડસ, સોરી મેમ, હાથ ધોવા બાથરૂમમાં ગયો.
અમ્રિતાએ રડવાનું શરું કર્યું, ડેડી લીધા વગર જતા રહ્યાની ફરિયાદ! નર્સે બેબી નિરાલીના ખોળામાં મુકી, she is hungry, નિરાલીએ નર્સની મદદથી ઓશીકુ ગોઠવી અમ્રિતાનું નાજુક મુખ સ્તન સામે ગોઠવ્યું, નિપલ મુખમાં મુક્યું સ્તન દબાવી ધાવણની ધાર આપી અમ્રિતાએ તો મુખ બાર કાઢી રોવાનું ફરી શરું કર્યું, જુઓને નિરજ તમે નથી બોલાવી તો અમ્રિતુ રિસાઇ ગઇ, દુધ નથી પિતી,ઓ કે, લાવ હું મનાવી લઉ છું, નિરજે હાથમાં લીધી ગલગોટા ગાલે ચૂમી આપી તુરત રડવાનું બંધ હસવા લાગી, નિરજે સાચવીને નિરાલીના ખોળામાં સુવડાવી ચાલો હવે ખાવાનો સમય થયો, નિરાલીએ તુરત સ્તન હસતા મુખમાં મુક્યુંને અમ્રિતાએ ચૂસવાનું શરું કર્યું .
જનમતાની સાથે જ માતા પિતાની મમતાનો દોર બાળક સાથે બંધાય જાય છે,માતાના સ્તનમાં તેનો ખોરાક છે, કોઇએ શીખવવું નથી પડતું ,પેટ ભરાય ત્યાં સુધી સ્તન પાન કરશે, ભરાય જાય એટલે તુરત છોડી દેશે.સર્જનહાર તારી કરામત. મોટા થયા પછી આ સમજણ ક્યાં છૂ થઇ જાય છે!!મનને ભાવે તે ખાવાનું પછી ભલે તે શરીરને હાનિકર્તા હોય.
અમ્રિતા મોટી થતી ગઇ તેમ તેનું રૂપ ચન્દ્રકળા જેમ નિખરતું ગયું, રૂપ સાથે બુધ્ધિ પણ વિકસતી ગઇ, તેના નયન મામા અમેરિકા સેટ થયેલ, એસ એસ સી પરિક્ષા આપી, મામાના આગ્રહથી સાથે બીજી પરિક્ષા એસ. એ. ટીની ગણીત અને ઇંગ્લિશની કોપ્યુટર પર લીધી તે પરિક્ષામાં ગણીતમાં સો ટકા મળ્યા અને ઇંગ્લિશમાં પંચાણુ ટકા. અમ્રિતાનું અમેરિકા ભણવાનું સ્વપ્ન સાકાર થયું.
જુન માં એસ એસ સીનું રિ્ઝલ્ટ આવ્યું અમ્રિતા પહેલા દસમાં આવી.મામાની સુચના મુજબના બધા પેપર્સ યુનિવર્સિટીને મોકલી આપ્યા.યુ ટી ઓસ્ટીનમાં એડમિસન મળી ગયું. તુરત સ્ટુડન્ટ વિશા માટે એપ્લાય કર્યું, અમેરિકા જવાની તૈયારી શરું કરી,
નયનમામા ફેમિલી સાથે ઓસ્ટીનમાં સેટલ હતા દસ વર્ષથી આઈ.બી.એમમાં સિનિયર એન્જીન્યર નો હોદ્દા ધરાવતા હતા, પત્નિ નીરા અને પાચ વર્ષનો દીકરો નિર્લેપ પરિવારના ત્રણ સભ્યો વિશાળ ત્રણ હજાર સ્કેવર ફીટ મકાનમાં રહે. નિર્લેપ એકલો પડી જતો એક દિવસ મમ્મીને કહે મમ્મી મારા ફ્રેન્ડ અક્ષયના મમ્મીના ટમીમાં અક્ષયની બેન છે,તારા ટમીમાં મારી બેન છે? નીરા સમજાવતી બેટા તારી બેન છે અમ્રિતાદીદી, તને રક્ષા બંધનના દિવશે રાખડી મોકલાવે છે.
“મમ્મી એ તો ઇન્ડીયામાં અહીં તો હું એકલો મારે અહીં બેન જોઇએ છે” બેટા અમ્રિતાદીદી આ સમરમા અહીં આવવાની છે,” વાઉ મમ્મી આ સમર દીદી સાથે રમવાની ફરવાની બહુ મઝા આવશે, નિર્લેપ ખૂશ થઇ ગયો, દીદીના આવવાની રાહ જોઇ રહ્યો. બાળકને રિઝવવાનું કેટલું સહેલુ!!
બહુ રાહ નહીં જોવી પડી જુન મહિનામાં અમ્રિતા ડલાસ એરપોર્ટ પર ઉતરી, ઇમિગ્રેસન કસ્ટમ વગેરે વિધી પતાવી બહાર આવી, નિર્લેપની આતુર નજરે અમ્રિતાને જોઇ, એવો દોડ્યો દિદી આવી દિદી આવી..અમ્રિતાને હગ આપી, “વાઉ નિર્લેપ યુ બિગ બોય, ઉંચક્યો બન્ને ભાઇ બહેને એક બીજાને વહાલભરી પપ્પી આપી, અમ્રિતા નયનમામા, નીરામામીને નીચા નમી પગે લાગી, મામા મામીએ પ્યારભરી હગ આપી welcome to this land of opportunity, (નિત નવી તકથી ભરપૂર દેશમાં સ્વાગત),આશીર્વાદ આપ્યા “ખૂબ ઉન્નતિ કરજે બેટા.
નિર્લેપ ઘેર જવા અધીરો થયો હતો, લેટ્સ ગો હોમ આઇ વોન્ટ ટુ શૉ દિદી ઓલ માઇ ગેમ્સ એન્ડ માય પ્લાન ફોર વેકેસન, બેટા દિદી આપણે ઘેર જ રહેવાની છે, બધુ જોશે અને તારી સાથે રમશે ,”નિર્લેપ હું પણ તારા માટે ઇન્ડીયન ગેમ લઇ આવી છું, તું ખૂશ થઈ જશે”,” દિદી તું મને શિખવશે ને!!””ચોકસ શિખવીશ”.આમ આખા રસ્તે નિર્લેપે અમ્રિતાને વાતોમાં પકડી રાખી પોતાનો હક્ દિદી પર જમાવ્યો આખે રસ્તે અમ્રિતાએ પણ નાનાભયલા સાથે વ્હાલથી વાતો કરી. ઘર આવ્યું,
નીરાએ બારણું ખોલ્યું ડીસઆર્મ કર્યું. નયન અને અમ્રિતા બેગ લઇ આવ્યા, નિર્લેપ નાની કેરિ ઓન બેગ લઇ સીધો ઉપર ગયો ગેસ્ટ રૂમમાં બેગ મુકી નીચે આવ્યો અમ્રિતાનો હાથ પકડ્યો “ચાલ દિદી તારો રૂમ બતાવું” “બેટા પહેલા બધા હાથ પગ ધોઇ જમવા બેસો પછી ઉપર જજો” સહુ ડાઇનિંગ ટેબલ પર બેઠા નીરાએ થાળી પીરશી, વાઉ મામી કંસાર મને બહુ ભાવે બોલી મોમા મુક્યો, તમે બા જેવો જ કંસાર કર્યો છે,” બાની રેસિપીનો બનાવ્યો છે, બાનો કંસાર જ બધાને ભાવે છે.વાતો કરતા સહુ જમ્યા, નિર્લેપ દીદીને પોતાની રૂમ બતાવવા અધીરો થયો હતો, અમ્રિતાનો હાથ પકડી ચાલ દીદી ઉપર મારી ગેમ બતાવું, અમ્રિતા સિન્કમાં પડેલ ડીસ ધોતા બોલી નિર્લેપ તું જા હું આવું છું, અમ્રિતા તું જા આજ તારો ભાઇ તને નહીં છોડે હું કરી લઇશ.
અમ્રિતા અને નિર્લેપ ઉપર ગયા, જો દીદી મારી પાસે કેટલી ગેમ છે, સ્ક્રેબલ,મોનોપોલિ, ડૉમિનો કાર્ડ,ચેકર્સ, ચેસ અને વિડિયો ગેમ પણ છે, પણ મારા મમ્મી મને વિડીયો ગેમ કલાકથી વધારે નથી રમવા દેતા.
નિર્લેપ કલાક તો ઘણૉ કહેવાય, મોનોપોલિ, સ્ક્રેબલ, કાર્ડ ગેમ્સ માં બુધ્ધિ વાપરવાની હોય વિડીયોમાં ફક્ત આનંદ મળે, વિચારવાનું હોય નહી, એટલે મગજને આરામ મળૅ.
તો આ સમરમાં તમે ને હું સાથે જુદી જુદી વિચારવાની ગેમ રમીશું.
આમ બન્ને જણા સમરનો પ્લાન કરી સુઇ ગયા.
સોમવારે નયનમામા અને અમ્રિતા નિર્લેપ ઉઠે એ પહેલા, યુ ટી ઓસ્ટીન કેમ્પસ જોવા નીકળી ગયા, વિશાળ કેમ્પસ જોયું, ટુર લીધી, અમ્રિતાએ બે મુખ્ય સબજેક્ટ લીધેલ બાયોલોજી અને મેનેજમેન્ટ,થોડી બુક્સ બાય કરી,ડૉર્મ સિંગલ રૂમ માટૅ અરજી કરેલ, અરંતુ પાર્ટનર સાથે રૂમ મળી,નસીબ સારા, પાર્ટનર અહીં મોટી થયેલ પંજાબી છોકરી પ્રિતી કૌર મળી.ડૉર્મની ડીપોઝિટ ભરી દીધી.બધી કાર્યવાહી પતાવતા ત્રણ વાગ્યા.
અમ્રિતાઃ મામા ભૂખ લાગી છે,સબવેમાં જઇશું? ચાલો બન્ને એ લંચ લીધુ. થોડી ખરીદી કરી ઘેર પહોંચતા છ વાગ્યા, ઘરમાં દાખલ થયા. નિર્લેપ ટી વી જોતો હતો, ઉભો ન થયો,નીરામામી બોલ્યા નિર્લેપ જો કોણ આવ્યું? તારી દિદી! તો પણ મોઢું ફુલાવી બેઠો રહ્યો, અમ્રિતા સમજી ગઇ ભાઇ દિદી પ્રત્યે નારાજ છે. બોલ્યા વગર ઉપર ગઇ ઇન્ડીયાથી લાવેલ ભમરડો અને દોરી લઇને નીચે આવી.
નિર્લેપ જો હું તારા માટે નવી ઇન્ડીયન ગેમ લાવી છું, ગેમનું નામ પડતા જ ભાઇ ઉભા થયા ,લેટ મિ સી, લેટ મિ સી, અમ્રિતાએ ભમરડાને ટાઇલ ફ્લોર પર ઘુમાવ્યો,
વાઉ, દિદી ધિસ ઇસ ઔસમ!!! મને બતાવ કેવી રીતે ફેરવવાનું?
અમ્રિતાએ નિર્લેપના હાથમાં ભમરડો આપ્યો દોરી વિટાળતા અને ભમરડાને જમીન પર છોડવાનું શીખવાડીયું. બે ચાર નિષ્ફળ પ્રયત્નો બાદ નિર્લેપનો ભમરડો ફર્યો, મામા મામી અને અમ્રિતાએ તાળીઓ પાડી,નિર્લેપને હાય ફાઇવ આપી બિરદાવ્યો.આખો સમર નિર્લેપે કંટાળાની ફરિયાદ વગર દિદી સાથે આનંદથી પસાર કર્યો.
ઓગષ્ટમાં કોલેજ શરું થઇ, અમ્રિતાએ ઓન કેમ્પસ લાઇબ્રેરીમાં પાર્ટ ટાઇમ જોબ લીધો જેથી પોતે
પોતાનો ખર્ચ કાઢી શકે.ફક્ત દીવાળી પર વિક એન્ડમાં ઘેર આવી, ક્રિસમસ બ્રેકમાં જોબ ચાલુ રાખ્યો, સ્પ્રીંગ બ્રેકમાં અમ્રિતાની અમેરિકન અને ઇન્ડીયન ફ્રેન્ડસે એક વિક એન્ડમાં ગાલવેસ્ટન જવાનું નક્કી કર્યં, બે નાઇટ માટે બે બેડ રૂમ કોન્ડૉ બુક કરાવ્યો, પ્રિતી જવાની હતી અમ્રિતાને આગ્રહ કર્યૉ અમ્રિતાએ મામા,મામીની મંજુરી લીધી, જવાનું નક્કી કર્યું.અમ્રિતા બીચ પર થતી છોકરીઓની હેરાનગતીથી થોડી ગભરાતી હતી.પ્રિતીએ તેને હિમત આપી, હું છું તું ગભરા નહી, બ્રેકફાસ્ટ કરી બધા બીચ પર ગયા, લંચ પછી અમેરિકન છોકરીઓ પાછી સમુદ્રમાં ગઇ.
અમ્રિતા અને પ્રિતીએ લાંબી ચેર પર આરામથી બુક વાંચવાનું પસંદ કર્યું, બિચ પર છુટા છવાયા થોડા યંગસ્ટર ફરતા હતા, બાકીના કોઇ બારમાં કે કોઇ રેસ્ટૉરન્ટમાં ગોસીપ માણી રહ્યા હતા.
અચાનક બે જણા્ આવ્યા,બુક ખેંચી બોલ્યા કમ ઓન બેબી, એનજોય વેકસન, પ્રિતી પડછંદ પંજાબી જોરથી ધડાધડ લાફા મારવા લાગી,અમ્રિતાએ ત્વારાથી બન્નેની આંખમા ઇન્ડીયન લાલ મસા્લાની ભૂકી ઉડાડી, બિચ સિક્યોરીટી આવી ગઇ, બન્ને છોકરાઓને હાથકડી પહેરાવી, આ બન્ને છોકરાઓ ગાલવેસ્ટન પોલિસખાતામાં આવા ગુનાઓ માટે પ્રખ્યાત હતા. બન્નેની બ્રેથ ટેસ્ટ કરી આલ્કોહોલ લેવલ ૧.૫ આવ્યું, ટી વી લોકલ ચેનલ રિપોર્ટર આવી,રિપોર્ટ લીધો, સાંજના ન્યુઝ આવ્યા ‘બે બહાદુર ઇન્ડીયન છોકરીઑ અમ્રિતા અને પ્રિતીએ ફક્કત મરચાની ભૂકી આંખમાં ઉડાડી, બે ગુંડાઓની ધરપકડ કરાવી,એંકર વુમને કમેન્ટ કરી”ઇન્ડીયન ચિલી પાવડર દરેક સ્ત્રી પોતાની પર્સમાં રાખે અને સેલ્ફ ડિફેન્સ વેપન તરીકે વાપરે તો કંઇ જ ખોટુ નથી”.
બીજે દિવસે મામા,મામીનો ફોન આવ્યો અમ્રિતા અભિનંદન, તે આ દેશમાં આવી ને આવું સરસ કામ કર્યું!!તને આ આડ્યા કોણે આપ્યો? મામી, મારી મમ્મીએ મને આ શીખામણ આપેલી કોઇ પણ અજાણ્યા સ્થળે જાય ત્યારે મરચાની ભૂકી સાથે રાખવાની ગુંડાને ભગાડવા માટૅનો અકસીર ઉપાય.
બધે અમ્રિતા અને અમ્રિતાની મરચાની ભૂકી ચર્ચાનો વિષય બની ગયા.
આમ અમ્રિતા અને અમ્રિતાની મરચાની ભૂકી અમેરિકાની સ્ત્રીઓમાં પ્રખ્યાત થઇ ગયા.
મીતાનો ચહેરો હંમેશા મલકતો સવારના ફરવા જાય, જે કોઇ સામે મળે તેનું હાથ ઉંચો કરી મલકાતા મૌનથી અભિવાદન કરે, તો કોઇ વડીલને બે હાથ જોડી મલકતા મૌન નમસ્કાર કરે,બધા તેને મિતભાસી મીતાથી ઓળખે તો કોઇ મલકાતી મીતા તરીકે ઓળખે,તો કોઇ અમેરિકન બોલે હાઈ મીતા આઇ લવ યોર સ્મર્કિંગ.મીતા જવાબમાં મલકાતા હાથ ઊંચો કરી મૌન વેવ કરે.
તમને એવું લાગ્યું મીતા મુંગી છે!!ના બિલકુલ નહીં. મિતા નાનપણમાં ખૂબ બોલકણી હતી,શાળા કોલેજમાં પણ ખૂબ એક્ટીવ, દરેક ઈતર પ્રવૃત્તિમાં મીતાનો ફાળો અચૂક હોય, બી એ, બી એડ પુરું થયું કે તુરત તેની પોતાની હાઇસ્કુલમાં જોબ મળી ગયો.તેના માતા પિતાએ મુરતિયા જોવાનું શરું કર્યું,
તેમની જ્ઞાતીનો છોકરો એન્જીનિયર મનન અમેરિકાથી લગ્ન કરવા આવી રહેલ છે, તેની જાણ થતા જ મીતાના માતા-પિતાએ, મનનના માતા-પિતાનો સંપર્ક કર્યો. મીતા અને મનન એક જ્ઞાતીને હિસાબે નાનપણથી થોડા પરિચયમાં હતા, બન્નેની મુલાકાત ગોઠવાય, જુની પહેચાન તાજી કરી બન્નેએ જીવનસાથી થવાનું નક્કી કર્યું, લગ્ન થયા બન્ને અમેરિકા આવ્યા.
મીતા અમેરિકા આવી ત્યારથી મનન નાની નાની બાબતમાં મીતાને ટોકે તને નહીં ખબર પડે કેમ વાત કરવી તે,મીતા કંઇ બોલે કે તરત તેને અટકાવે અને પોતે વાતનો દોર પકડી લે. મનનના અમેરિકન મિત્રના ઘેર પાર્ટી હતી ,મનને ઓળખાણ કરાવી આ મારી પત્નિ મીતા, આ મી,લુઇ મી.લુઇ હાથ લાંબો કર્યો હાય મીસ મીતા મીતા સ્વદેશના સંસ્કાર પ્રમાણે નમસ્તે બોલી. મનન તુરત બોલ્યો મી.લુઇ શી ડઝ નોટ નો અમેરિકન વે ઓફ ગ્રિટીંગ્સ તેને અહીંઆની રીત ખબર નથી, મીતા મનમાં વિચારે અમિરિકનને,આપણી રીત આ છે તે કહેવાને બદલે મને અમેરિકન રીત ખબર નથી તેવું બોલી મનન મારું અપમાન કરે છે તેથી વધારે આપણા દેશનું અપમાન કેમ કરે છે!!!, આમ ઘણા પ્રસંગોમાં બનવા લાગ્યું ત્યારથી મીતા બોલવાને બદલે મલકાય અને હસ્તધનુન કરે કે હાથ વેવ કરે,ડાઇનીંગ ટેબલ પર કેમ બેસવું કેવી રીતે જમવાનું કેવી રીતે પીરસવાનું બધું બતાવે.
એક તેમના દેશી મિત્રને ત્યાં ગયા મીતા, હોસ્ટ બેનને હેલ્પ કરવા ગઈ તુરત મનન પાછળ આવ્યો, મીતા તું નીતાબેનને પૂછીને માઇક્રોવેવ ઓવન શરું કરજે તને નહીં ખબર પડે, મીતાએ મલકાતા મૌન સાથે મસ્તક નીચે કર્યું
તેમને દીકરો થયો, તેની સ્કુલમાં પી.ટી.ઓ મિટીંગમાં જવાનું હોય ત્યાં પણ મનન સાથે જાય ટીચર સાથે પોતે જ વાત કરે મીતા મૌન પ્રેક્ષક બધું ધ્યાનથી સાંભળે. દીકરો નાનો હતો ત્યારે તો તેને કંઇ સવાલ ન થયો, જ્યારે ચોથા ધોરણમાં આવ્યો સમજણૉ થયો, સવાલ થાય ડૅડ મમ્મીને કેમ બોલવા નથી દેતા!!એક વખત તેણે પુછ્યું ડૅડ તમે મોમને કેમ બોલવા નથી દેતા પ્રાઉડી ડૅડ તુરત બોલ્યા તારી મમ્મી અહીં નથી ભણી હું અહીં ઘણા વર્ષ ભણ્યો છું,એટલે મને અહીંના એજ્યુકેસનની વધારે ખબર પડે.વિવેક દીકરો વેવીકી વધારે કંઇ દલીલ ન કરે.
મનનને એક વર્ષ માટે પરદેશ જવાનું થયું, દીકરો પાંચમીમાં એલીમેન્ટરી સ્કુલનું છેલ્લું વર્ષ, એણે તો મીતાને પૂછ્યા વગર વિવેકને મેથ અને ઇંગ્લીશ માટૅ કુમાન ક્લાસ શરું કરાવી દીધા,મીતાએ કહ્યું મનન હું વિવેકને ભણાવીશ તને અહીંનુ મેથ ભણાવતા ન ફાવે અહીની રીત જુદી છે.બસ મીતાએ કોઇ દલીલ નહીં કરવાની આમ મનનનું ઘમંડ પોશાતું રહ્યું.
વિવેકને કુમાનના મેથ ઇંગ્લીશના હોમ વર્કનો ખૂબ કંટાળો આવતો, એક દિવસ મમ્મીને કહ્યું મોમ મને કુમાનમાં નથી જવું ખૂબ બોરીંગ છે, મીતાએ પણ જોયું કુમાનના ઇંગ્લીશ, મેથ કરતા તે પોતે વિવેકને હાઇ લેવલ પર લઇ જઈ શકશે. તેણે ક્લાસિસ બંધ કરાવ્યા પોતે જ મેથની ટેક્ષ્ટ બુક અને ઇંગ્લીશ ટેક્ષ્ટ તથા અસાયન કરેલી બુક્સ લાઇબ્રેરીંમાંથી લઇ આવે અને બે ત્રણ કલાક તેની સાથે બેસી વંચાવે અને તેનો રિવ્યું પોતે બોલી જાય પછી દીકરા પાસે લખાવે, મેથ પણ બધા ઘડીયા બોલાવી મોઢે કરાવી કરાવડાવે દાખલાઓ આપે અને પ્રેકટીસ કરાવડાવે પોતે ઇન્ટરનેટ પર જાય નવું શીખે. વર્ષ પુરું થયું ઍલીમેન્ટરી સ્કુલનું ગ્રેજ્યુએસનના આગલે દિવસે મનન પરદેશથી આવ્યો,.
બીજે દિવસે ત્રણે જણા તૈયાર થયા, ગાડીમાં બેઠા, રસ્તામાં મનને પૂછ્યું વિવેક બેટા બધામાં પહેલો આવવાનો, કેટલી ટ્રોફી મળવાની છે? વિવેક મલકાતા મમ્મી સામે જોઇને બોલ્યો ડૅડ વી વીલ સી,
મીતા પણ દીકરા સામે મલકાઇ રહી.
સેરીમનિ શરું થઇ, મેથ ટ્રોફી વિવેક મેહતા, ઇંગ્લીશ ટોફી વિવેક મેહતા, ઇંગ્લીશ લિટરેચર ટ્રોફી વિવેક મેહતા, સો ટકા હાજરી વિવેક મેહતા સ્પેલીંગ બી રનર અપ વિવેક મેહતા.બેસ્ટ સાઇન્સ પ્રોજેક્ટ, વિવેક મેહતા, બેસ્ટ, યુ એસ હિસ્ટરી પ્રોજેક્ટ વિવેક મેહતા.સેરિમની પૂરી થઇ, બધા ટીચર્સ અને પ્રિન્સીપાલે “કોંગ્રેચ્યુલેસન્સ વિવેક, કોંગ્રેચ્યુલેસન્સ મિસીસ મેહતા યુ વર્ક હાર્ડ”બોલી બન્ને સાથે હસ્તધનુન કર્યા.સંસ્કારી મીતા બોલી ઇટ્સ નોટ ઓન્લી મી માય હસબન્ડ મિસ્ટર મેહતા ઓલ્સો વર્ક હાર્ડ,”ઓ વેલકમ બેક મિસ્ટર મેહતા, હાવ આર યુ” “આઇ એમ ફાઇન મેમ.
ઘેર આવ્યા મીતાએ વહેલા ઉઠી રસોઇ બનાવી રાખેલ, ગ્રેજ્યુએસન કેક પણ લાવી રાખેલ, ત્રણે જણા ટેબલ પર ગોઢવાયા જમતા જમતા મનન બોલ્યો મીતા જોયું કુમાન ક્લાસથી કેટલો ફરક પડ્યો?
ડૅડ આઈ ક્વિટ કુમાન ક્લાસ ઇન વન વિક, ઇટ્સ માઇ મોમ ટૉટ મી એવરીથીંગ, એન્ડ હેલ્પ મી ઇન ઓલ માય પ્રોજેક્ટ ડેડ મારી મોમને બધી ખબર પડે છે,રાઇટ મોમ અને બન્ને મા દીકરો મલકાયા.
“વાઉ મીતા યુ આર છુપા રુસ્તમ”બોલી મનન ઉભો થયો વિવેક પણ ઉભો થયો બન્ને બાપ દીકરો મીતાને ભેટ્યા બેઉ સાથે યુ આર ધ બેસ્ટ મોમ. મીતાએ મલકાતા મૌન સાથે બન્નેને વ્હાલભરી ભાલે પપી આપી.
પૂના કોઇ દિવસ મોડી ન પડે, સવારના છ વાગે કૂ કૂ ઘડીયાળમાંથી કોયલ ડોકી ઊંચી કરી લલકારે,અને ડોરબેલ વાગે,આજે સાત વાગ્યા તોય પૂના નહીં આવી.સરલાબેને બન્ને દીકરીઓના નાસ્તા તૈયાર કર્યા, દિશા, નિશા જલ્દી યુનિફોર્મ પહેરી બેક-પેક લઇ નીચે આવો, નાસ્તો તૈયાર છે. “મોમ મારા મોજા નથી મળતા” “દિશા, નાનીબેનના મોજા શૉધી આપ”, “મોમ હું મારો બેક-પેક તૈયાર કરું છું, હજુ મારે મારા મોજા પહેરવાના છે,તું ઉપર આવ નિશાને હું ક્યારની જલ્દી કરવાનું કહું છું, નથી માનતી,મમ્મી પૂનાબાઇને મોકલને.”
”આજે સુરેશ સ્વીઝરલેન્ડ ગયા ત્યારે જ પૂનાએ ખાડો પાડ્યો, જોકે આ સાત વરસમાં ઍક દિવસની રજા નથી લીધી, જરૂર કોઇ કારણ હશે બોલતી બોલતી સરલા ઊપર ગઇ, નિશાને તૈયાર કરી,બન્નેને નાસ્તો આપ્યો.
ગેટ ખૂલ્યો “હાશ, પૂના આવી ગઇ, હવે એજ રીક્ષામાં બન્ને ને સ્કુલમાં મુકી આવશે”, ડોર બેલ વાગી દરવાજો ખોલ્યો, ડ્રાયવર રામજી “રામજીભાઇ તમે સાહેબને મૂકી જલ્દી આવી ગયા”!
“હા બેન આજે ટ્રાફીક ન નડ્યો”
“સારુ હવે તમે બન્ને દીકરીઓને સ્કૂલે મુક્વા જાવ આજે મોડું થયું છે”,
“નિશા, દિશા જલ્દી કરો રામજીભાઇ ગાડીમાં મુકી જાય છે”.
ગાડીમાં જવાનું સાંભળતા જ બન્ને બહેનોના પગમાં જાણૅ સ્પ્રીંગ આવી, દૂધ પીતા પીતા ઊભી થઇ,બેક-પેક ખભા પર ગોઠવી દરવાજા પાસે આવી.
“બાય મમ્મી”,
મમ્મીને હગ આપતા નાની નિશા લાડ કરતા
“મમ્મી સાંજે રામજીભાઇ લેવા આવશે ને?”
‘હા બેટા આવશે,સરલાએ પપ્પી કરી,સાડીના છેડાથી નિશાના આંસુ લુછ્યા,
બાય બેટા, જલ્દી જાવ મોડું થાય છે.
રામજીભાઇ દીકરીઑને લઇ નીચે ગયા.
સરલા હાશ કરી શોભા પર બેઠી.મન પૂનાના વિચારોમાં ૭ વર્ષનો ભૂતકાળ ઊલેચવા લાગ્યું,
“દિશા દોઢ વર્ષની અને નિશા મારા ઉદરમાં ૬ મહીનાની ત્યારે બાજુવાળા નીલાબેન પૂનાને લઇ આવ્યા તેની સાથે તેની ચાર વર્ષની દીકરી ગૌરી હતી,રૂપાળી,મીઠડી દુશ્મનને પણ વહાલી લાગે તેવી.અત્યારે ૧3 વર્ષની થઇ ગઇ, તે દિવસે દિશાની બર્થ ડૅ પાર્ટીમાં , તેની માને મદદ કરવા આવેલી કેવી રૂપાળી લાગતી હતી, બધા મહેમાનોની નજર તેના પર જતી હતી, ખાસ કહું તો પુરુષોની… તેના પર જ કોઇ આપત્તિ આવી હશે તો!! આજકાલ જુવાન દીકરીઓની છેડતી ડગલે ને પગલે થતી હોય છે, ના,ના ઝોપડપટીમાં રહેતા માણસો કોઇ બહારનાની બૂરી નજર પોતાની બસ્તી પર પડે તો તે વ્યક્તિના બૂરા હાલ કરે.. સફેદકોલર વિસ્તારવાળા આંખ આડા કાન કરે. આપણે કોઇના પર્સનલ મામલામાં નહીં પડવાનું, છટકબારી….
ટ્રીન ….ડોરબેલ વાગી, બારણું ખોલતા જ સામે પૂના અને તેની દીકરી ગૌરી બન્નેના ચહેરા ઊદાસ, આંખોમાં ગભરાટ..ગૌરીની આંખો લાલ.
“પૂના શું થયું? મા દીકરી કેમ આટલા બધા ગભરાયેલા છો?
બન્ને અંદર આવ્યા સરલાએ ડૉર બંધ કર્યું, મા દીકરીને બેસાડ્યા,પાણી આપ્યું.
“બેન અમારી નાતમાં છોડીઓ(છોકરીઓ)ની આ મજબૂરી, કહેવાય નહીં ને સેવાય નહીં, શહેર કે ગામડું વાંદરો ગુંલાટ ભૂલે નહીં, મારી જે દશા મારા ભઇજીના દીકરાએ કરેલ અને મને ચાર દિમાં પલ્લુ(ક્ન્યાની અપાતી કિંમત)ની રકમ લઇ મારા બાપાએ મને ત્રીજ વર મારાથી તરીહ વરહ મોટા હારે વળાવી, દીધેલ તે આ ગૌરી દુનિયામાં આવી, મારા અને ગૌરી બેઉના નસીબ, બચી ગ્યા.”
“ પૂના કેમ એમ બોલે છે?”
“બેન મારી મોટીબેનને ખેતરને સિમાડે પિત્રાઇ કાકાએ બળાત્કાર કરી બેજીવી કરેલી, ગભરાટમાં કોઇને વાત નહીં કરી બે મહીને બકારી થઇ ત્યારે મારી માને ખબર પડી, ગામડાની દાયણ પાહે લઇ ગ્યા પડાવવા, દાયણે કોઇ ઝેરી વનસ્પતિના દાંડા કોથળીના મુખમાં નાખ્યા ને કીધુ સવાર પડતા ગરભ પડી જશે, કલાકમાં જ લોહીની ધાર વહેવા માંડી જલ્દી ટ્રેકટરમાં શહેરના દવાખાને લઇ જવી પડી, દાકતરને મારીબેનનો જીવ બચાવવા કોથળી (ગર્ભાશય) કાઢવી પડી.આ મારી નજરે જોયેલું એટલે જેવા દસ દી ઉપર ગ્યા ને મારી માને વાત કરી દીધી.”
“ આ ગૌરી ચાર વરહની થઇ ને મારો ચૂડલો ભાંગ્યો, સારું થજો મામાનું મને ને ગૌરીને મુંબઇ લઇ આવ્યા, મામા તો બહું સારા છે, એમનો દિકરો નપાવટ મારી ગૌરી પર બળાત્કાર કર્યો, આજે સવારે ઊઠતાવેંત ચોકડીમાં વમન કર્યું, મેં પુછ્યું રાત્રે શું ખાઇને આવી ‘તી,ક્યારે બાર બેઠી’તી? કંઇ બોલે જ નહીં, જાણે મોઢામાં મગ ભર્યા હોય.
બે ધોલ મારી ત્યારે માંડ નામ દીધું ને બોલી બે મહીના થ્યા છે, શહેરમાં હું દાયણ ક્યાં ગોતું? બેન તમે કાંઇ રસ્તો બતાવો, પૂના એક શ્વાસે બોલી ગઇ.
“પૂના તું ચિંતા નહિ કર, હવે ગૌરીને મારતી નહીં, આવી રૂપાળી પરી જેવી દીકરી પર તારો હાથ કેમ ઉપડયો?”, તે દિવસે પાર્ટીમાં શાહ સાહેબે ગૌરી ને જોઇ ત્યારથી મને કહે છે, મારે આ છોકરીને ફિલ્મમાં લેવી છે, હું તને આજ વાત કરવાની હતી, સારુ થયું તું એને લઇને આવી..
શાહ સાહેબ કોણ બેન?
શાહ સાહેબ સિનેમા બને તેમાં નાણા રોકે છે, શાહ સાહેબની ભલામણથી તારી ગૌરી અભિનેત્રી બની જશે.
“મા માસી મને પેડૂમાં ખૂબ દુઃખે છે,, જલ્દી કંઇ કરો મારો જીવ જાય છે”,
સરલા અને પૂના તુરત ઊભા થયા પૂના ગૌરીને બાથરૂમમાં લઇ ગઇ, બાથરૂમમાં લોહી સાથે ગર્ભ પડી ગયો, સરલાએ ડો દફતરીના પ્રસુતિ ગૃહમાં ફોન કર્યો, ડો લીના આવી ગયેલ, સરલાની બચપણની બહેનપણી અને હવે તેની પર્સનલ ડોકટર.તેની સાથે ગૌરીની વિગતવાર વાત કરી.લીનાએ વાત સાંભળી તુરત જ એપોઇન્ટમેન્ટ આપી.
સરલા પૂના અને ગૌરી રીક્ષામાં દવાખાને પહોંચ્યા, ડૉ.લીનાએ તપાસ કરી દવા લખી આપી, ગૌરીને સમજાવ્યું, માસિક નિયમીત આવે તે માટે દવા છે ત્રણ મહિના સુધી લેવાની.સરલાએ ગૌરી અને પૂનાને બહાર બેસવા કહ્યું, પૈસા કાઠ્યા લીનાના ટેબલ પર મુક્યા,.
સરલા આ શું કરે છે?, તારા પૈસા લેવાના હોય? શિષ્ટાચાર રહેવા દે,મુકીદે પાછા.
લીના,એમ વાત નથી, ખરેખર આપું છું, તું મારા ન લે પણ આ તો પૂનાની દીકરીના છે.
તને ખબર તો છે હું બળાત્કારનો ભોગ બનેલ માસુમ બાળાના પૈસા લેતી નથી.
“લીના કોઇ વખત મને વિ્ચાર આવે છે,તું આ સારુ કામ કરે છે, પરંતુ તને નથી લાગતુ કે આમાં આપણી દીકરીઓ પણ જવાબદાર છે, આજકાલ જુહુ બીચ પર વહુ દીકરીઓ ટુંકા નામને પણ શરમાવે તેવા વસ્ત્રો પહેરી બિન્દાસ ફરતી હોય છે, તેમા પૈસાવાળા, સમાજમાં પ્રતિષ્ઠા મોભો ધરાવતા માતા પિતાના સંતાનો વિષેશ જોવા મળે છે.આવા વસ્ત્રો જુવાન પુરુષને ઉત્તેજીત જ કરે ને, વિશ્વામિત્ર જેવા યોગીનું મન મેનકાને જોય ચલીત થયેલ, તો આ કળીયુગના પુરુષોનો શું વાંક?..
સરલા તારી વાત સાવ સાચી છે, એટલેજ મેં માસુમ બાળાઓ શબ્દ વાપર્યો છે, જેમાં ગૌરી જેવી અને મધ્યમ વર્ગીય દીકરીઓના સમાવેશ થાય છે, પૈસાવાળાના કેસમાં બ્લેક્મેલ કરવા અને પૈસા પડાવવાનો હેતુ વધુ હોય છે.આવા કેસ હું નથી લેતી.
જ્યારે મધ્યમ વર્ગની બાળા અને પૈસાવાળો પરણીત યુવાન બે એકલા આવે ત્યારે હું યુવાન પાસેથી પૈસા લઉ અને બાળાને યોગ્ય સલાહ આપું,અને બન્ને મધ્યમ વર્ગના હોય ત્યારે માબાપને જાણ કરી વહેલામાં વહેલી તકે પરણી જવાની સલાહ આપું.
“આ બધી તને ખબર કેવી રીતે પડે?”
એપોઇન્ટમેન્ટ આપતા પહેલા મારી સોશ્યલ વર્કર બધી માહીતિ મેળવી મને જાણ કરે, પછી જ એપોઇન્ટમેન્ટ આપે.
“લીના હવે હું રજા લઉ, મેં તારો ઘણો સમય લીધો “.
સરલા આજે બુધવાર હું સવારે પેપર વર્ક જ કરું છું,અને તારા જેવા સગા સંબંધી ના કેસ લઉ છું,એટલે તારી સાથે થોડી ચર્ચા કરી, તું હવે જા અને હું મારું પેપર વર્ક કરું,આવજે.
આવજે
સરલા પૂના ગૌરી ઘેર આવ્યા,
પૂના તારે હવે ગૌરી સાથે અહીં જ રહેવાનું છે, નીચે સર્વન્ટ ખોલી છે, તે ખાલી છે, તેમાં તમે બન્ને રહેજો તારા મામાની ખોલી તેમને પાછી આપી દેજે, શાહ સાહેબ ગુજરાતી સિરિયલ શરુ કરવાના છે તેમાં ગૌરીને કામ મળી જશે. મેં વાત કરી દીધી છે આવતી કાલે ડાયરેક્ટર સાથે ઘેર આવશે બધુ નક્કી કરી જશે.પછી હું એને શુટીંગ હશે ત્યારે મુકી આવીશ ફોન આવે ત્યારે લેવા જઇશ.
બેન આટલું બધું?તમારો મોટો પાડ, હું આનુ વળતર કે’દી વાળીશ?
બસ હવે પાડ, વળતરવાળી કામે વળગ,
બેન તમે,આજ, મને અને મારી દીકરીને મજબૂરીની જીદગીમાંથી છોડાવ્યા….
લક્ષ્મી રોજ સવારે ૬ વાગે ચાલવા જાય છે.આ તો તેણીનો નિત્ય ક્રમ છેલ્લા ૧૦ વર્ષથી છે.
આજે અડધો માઇલ ચાલી ,જાણે પગ અટકી ગયા, કેમ આમ? ,રોજ ૨ માઇલ ચાલે તો પણ ખબર પડતી નથી,આજની મોસમ પણ ચાલવા માટે અનુકુળ છે. અઠવાડીયાથી સતત સવારના ૭૫ ૮૦ વચ્ચે બતાવતુ મિટર આજે ૭૦ ૭૫ વચ્ચે અટકેલ છે. પૂર્વ દિશામાં સૂર્ય નારાયણ પણ સોનેરી કેસરી રંગ વચ્ચે,સફેદ ભૂખરા વાદળો સાથે સંતાકૂકડી રમી રહેલ છે,મંદ મંદ વાયરા સાથે વૃક્ષોની ડોલતી શાખાઓ મધ્યેથી માળો છોડી ચારો શોધવા ઉડતા પક્ષીઓના મધુર કલરવ સંભળાઇ રહ્યા છે.આટલું ખુશનુમા વાતાવરણ લક્ષ્મીની જ્ઞાનેન્દ્રિયને સ્પર્શતું નથી.
કારણ શનિવારે દીકરી માનસાએ આપેલ સમાચાર .
“ મોમ આઇ હેવ એ ગુડ ન્યઝ “,
“શુ છે બેટા? આપણી મોના જુનીયર જેપડી માં પાસ થઇ ગઇ.”
“મોમ મોના હજુ ૬ વર્ષની છે હજુ બે વર્ષની વાર છે”,મમ્મી તું નાની છે, હવે દાદી થવાની”.
“રાજ કે રાજવીનો ફોન ગઇ કાલે જ હતો તેઓ તો કશુ બોલ્યા નહીં!!” કદાચ આમન્યા જાળવી તારા મારફત જણાવ્યું.”
“મા રાજવીભાભી પ્રેગનન્ટ નથી, ખુશ થા તારી નાની વહુ સુ સગર્ભા છે”.
“તને કેવી રીતે ખબર પડી?”“માનસા તને ખબર છે ને તારા ડેડી તેને કોઇ હિસાબે સ્વીકારશે નહીં”!!
“તને નથી લાગતુ જમાના પ્રમાણે ડેડીએ વિચારવું જોઇએ”, ગઇ કાલે ભાભી અને અમરભાઇ મને “બેબી આર અસ” માં મળી ગયા હું મારી કો વર્કર સાથે તેણીના બેબી સાવર રજીસ્ટરી કરવા ગયેલ ત્યારે તેઓ બન્ને પણ સાવર રજીસ્ટર કરવા આવેલ.”
“તો તો ૫મો ૬ ઠ્ઠો મહિનો હશે!!”
“હા મા સુ ભાભીના બે સાવર નક્કી થઇ ગયા છે, તારે પણ રિવાજ મુજબ ગોદ ભરાઇ કરવી જોઇએને?”તુ અને ડેડી વિચારજો હું મુકુ મારે મોનાને ડાન્સ ક્લાસમાં લઇ જવાની છે”,બાય.
“બાય લવ યુ”.
રામન શુભ્રમન્યમ મદ્રાસી બ્રાહ્મીન,મદ્રાસમાં હતા ત્યાં સુધી પી એચ ડી પ્રોફેસર રામન લુંગી પર ડ્રાયક્લીન શર્ટ પહેરી કોલેજ જતા, ત્રણ બાળકોના જન્મ મદ્રાસમાં. લક્ષ્મીના ભાઇઓ અમેરીકામાં એટ્લે એકની એક બેનની પિટીસન ફાઇલ કરી,૭૨માં ઇમીગ્રેસન વીસા મળ્યા, રામન ફેમિલી સાથે બોસ્ટન સાળાને ત્યાં આવ્યા, ડો રામનના ઉચ્ચતર શિક્ષણ, અને ઘણા જર્નલમાં પેપર પબ્લિશ થયેલ હોવાથી, હારવર્ડ યુનિવર્સીટીમાં તુરત જ જોબ મળી ગયો.
મોટો રાજ ૧૨માં ધોરણમાં માનસા ૧૦માં મા અને સૌથી નાનો અમર સાતમામાં ,ત્રણે બાળકો ખૂબ હોશિયાર. રાજ એમ આઇ ટી માંથી કેમિકલ એનજીનયરીંગમાં પી એચ ડી થયો.માતાપિતાની પસંદગીની બ્રાહ્મીન જ્ઞાતિમાં રાજવી સાથે લગ્ન કરી બોસ્ટનમાં સેટલ થયો છૅ.
માનસા હારવર્ડ માંથી ઇગ્લીસ લિટરેચર મેજર સાથે ગ્રેજ્યુએટ થઇ.તેના પતિ સાથે હ્યુસ્ટનમાં સેટલ થઇ છે.બે બાળકોનું માતૃત્વ પ્રાપ્ત કરેલ છે.
ડો અમર અને સુ બેયલરમાં સાથે રેસીડન્સી કરતા હતા,અમર ઇન્ટરનલ મેડીસિનમાં ચિફ રેસિડન્ટ અને સુ સેકન્ડ ઇયરમાં એટલે અવાર નવાર કેસ ડીસકસનમાં મળતા,અમરને સુ નો અને તેના પેરન્ટસનો પ્રથમ પરસનલ પરિચય માનસાને ત્યાં દિવાળી પાર્ટીમાં થયો.તેના પેરન્ટસના હિન્દુ ધર્મવિશેના વિચારો અને જાણકારીથી અમર ખૂબ પ્રભાવિત થયો.માનસા પાસેથી પણ સુ વિશે ઘણું જાણવા મળ્યું.
પછીતો પરિચય ધીરે ધીરે પાંગરતો ગયો. મેમોરીયલ ડે લોંગ વીક એન્ડમાં બન્ને ગાલવેસ્ટન બીચ પર ગયા, અમરે વેસ્ટન ક્લચરની રીતે ઘુંટણીયે પડી સુને પ્રપોસ કર્યું વુડ યુ મેરિ મી?.
યસ બોલતા સુ એ અમરનો હાથ પકડ્યો બાથ ભીડાય બન્ને હૈયા હોઠ એક થયા.. આથમતા સૂર્યના સોનેરી પ્રકાશમાં સુ ના રતુંમડા ચહેરા પરના અવનવા ભાવો અમર નિરખી રહ્યો…
માનસાએ મમ્મીને વાત કરી,મમ્મી સમજી ગઇ, પ્રોફેસર રામનને કહેવાની કોઇનામાં હિમત ન હતી .
રજીસ્ટર મેરેજ કરી અમર સુના આગ્રહને માન આપી માતા પિતાના આશીર્વાદ મેળવવા બન્ને હ્યુસ્ટનથી બોસ્ટન આવ્યા લોગન એરપોર્ટથી સીધી ટેક્ષી કરી બ્રુકલીન માતા પિતાના ઘેર જવા. રસ્તામાં સુ એ પ્રષ્ન પૂ્છ્યો, અમર આર યુ સ્યોર યોર પેરન્ટ વીલ એક્સેપ્ટ અસ?”આ પ્રષ્ન સુ વારંવાર પૂછી રહી હતી અને અમરનો એજ જવાબ “આઇ ડોન્ટ નો સુ,”અમર જાણતો હતો તેના પિતાને, ધર્મચુસ્ત, મદ્રાસી બ્રાહ્મીન.શું જવાબ આપશે, “ બે શરમ તું જાણે છે ,વર્ણશંકર પ્રજાને મારા ઘરમાં સ્થાન નથી.” અમર સુ ને આ કહી નહોતો શકતો.
ઘર આવ્યું ડોરબેલ વાગી, રાત્રીના આઠ થયેલ લક્ષ્મી ડીસીસ કરતી હતી, પ્રોફેસરે દરવાજો ખોલ્યો,લક્ષ્મી પણ બારણે આવી અમર અને સુ દરવાજામાં જ બન્નેને પગે લાગ્યા,અમર બોલ્યો મોમ ડેડ વી કેમ ટુ ગેટ યોર બ્લેસીંગ્સ પ્રોફેસરે લક્ષ્મીને અંદર ખેંચી ધડામ દરવાજો બંધ અમરે સુ નો હાથ પકડ્યો કંઇ પણ બોલ્યા વગર રોડ પર આવ્યા ટેક્ષી કરી નેક્ષ્ટ અવેલેબલ ફ્લાઇટમાં હ્યુસ્ટન પાછા.બન્ને પાછા પોતાના રુટિનમાં લાગી ગયા.
ત્રણ વર્ષ વિત્યા લક્ષ્મીની નજર સમક્ષ આખો પ્રસંગ તાદૃશ થઈ રહ્યો છે. આખો રવિવાર વિચારમાં ગયો પ્રોફેસરને કેવી રીતે વાત કરવી?!! સમજાવવા?ચાલતા ચાલતા વિચારે છે ૫ વર્ષ થયા રાજવીની ગોદ ખાલી છે, છેલ્લા બે વર્ષથી તો સ્પેસ્યાલીસ્ટ ડો. પાસે જાય છે,હું પણ મિનાક્ષી મંદીરમાં જ્યારે પૂજા અર્ચના કરાવું ત્યારે રાજના ઘેર પારણું બંધાય, એજ મનોકામના કરું છું.આજે
આજે માએ મારું સાંભળ્યું, મારે મન તો અમરના ઘેર પારણું બંધાય એ પણ આનંદ જ છે,મને ખાત્રી છે આ સમાચાર જાણી પ્રોફેસરને પણ આનંદ જ થશે.આજે રાત્રે જણાવી જ દઉં.
ડાયનીંગ ટેબલ પર ગરમ ગરમ ઢોસા પીરસતા વાત કરી, “સવારથી મારે તમને એક વાત કરવી છે”
“તો કહી દેને રાહ શા માટે?’આજે પરોઢિયે મને સ્વપનું આવેલ “ આપણે દાદા દાદી થયા”,
“આટલી સરસ વાત કરવા માટે તેં આખો દિવસ વિચાર્યું.” પરોઢિયાનું સ્વપ્ન કદાચ સાચુ પણ પડે!!’
“હા એવું જ લાગે છે ચાલતા ચાલતા પાર્કમાં મે દૂર સુ ને જોય સગર્ભા હોય તેવું જણાયું તેનું ધ્યાન મારા તરફ ન હોતુ હું કન્ફર કરવા તેના તરફ ચાલું ત્યાં તો તે ગાડીમા બેસી પાર્કની બહાર નીકળી ગઇ.”
“તો તું તેની પાછળ કેમ ના ગઈ?”
“હું પાર્કમાં ચાલતી જ જાઉ છું”.
“તો ચાલો અત્યારે આપણે બન્ને સાથે કનફર્મ કરવા જઇએ”.
“ક્યાં જઇશું તમને અમરનું ઘર ખબર છે?”
“આજે સવારે હું મારા કલીગ ભાસ્કર રાવની ખબર કાઢવા મેમોરીયલ હોસ્પીટલ ગયો ત્યારે અમર રાઉન્ડ પર ભાસ્કરને જોવા આવેલ, ભાસ્કર અમરના ખૂબ વખાણ કરતો હતો. હું અમર સાથે જ રૂમની બહાર નીકળ્યો ત્યારે મેં જ તેના ઘરનું એડરેસ અને ફોન નંબર માગ્યા તેણે તુરત જ લખી આપ્યા”.
“તો તમે મને અત્યારે કહો છો”!!
“મારે આવતી કાલે તને અમરને ત્યાં સરપ્રાયસ લન્ચ માટે લઇ જવાની હતી”.
“તું તૈયાર થા આપણે નીકળીએ ૧૦ મીનીટ જ દૂર છે.”
અને બન્ને વેસ્ટ યુ એરિયામાં અમરના ઘેર પહોંચ્યા.
અમરે દરવાજો ખોલ્યો, માતાપિતાને પગમાં પડ્યો.
“બેટા ખૂબ ખૂબ સુખી થા,અમર મારી પુત્ર વધુ ક્યાં છે?”
ત્યાં તો સુ પોતે જ નાયટ ડ્રેસ પર રોબ પહેરી બહાર આવી
“મોમ ડેડ બ્લેશ મી એન્ડ યોર ગ્રાન્ડ બેબી”.
બન્ને જણા ફરી વાર પગે લાગ્યા અમર બોલ્યો મોમ ડેડ બ્લેશ ઓલ થ્રી ઓફ અસ”.
લક્ષ્મી હેતથી ટ્પલી મારતા બોલી “આ તારી ઓલ થ્રી ઓફ અસની ટેવ ગઇ નહીં”.
“એ શું અમર સમ સીક્રેટ યુ આર હાઇડીંગ ફ્રોમ મી !!”
“સુ બેટા, અમરને ચોકલેટ આપુ રાજ વાંકમાં હોય એટલે એને ના આપુ તો અમર મારી સામે આવી ડીકલેર કરે ઓલ થ્રી ઓફ અસ વીલ ઇટ ટુ ગેધર ઓર નો બડી વીલ ઇટ.માનસા પણ એની ચોકલેટ મૂકી દે.” રાજ માફી માંગે અને ત્રણે સાથે ચોકલેટ એન્જોય કરે.”
“મા દીકરો અને વહુ વાતો જ કરશો કે ચોક્લેટ આઇસ્ક્રીમ ખવડાવશો?”
“સોરી ડેડ સુ આઇસ્ક્રીમ બાઉલ ભરવા લાગી અમરે મોમ અને ડેડને બાઉલ આપ્યા,સુ એ પોતાના માટે એક જ સ્કુપ ભર્યો.
લક્ષ્મી બોલી “સુ તારે ડબલ ખાવાનું હોય”.
“મોમ મારું વજન વધી રહ્યું છે એટલે મારે ફેટ ઓછી ખાવાની છે”.
પ્રોફેસર બોલ્યા “સુ યુ સ્ટાર્વ બટ ડોન્ટ સ્ટાર્વ માય ગ્રાન્ડ બેબી.
ડેડ ડોન્ટ વરી યોર ગ્રાન્ડ બેબી વીલ ઇટ માય ફ્લેશ;બેબી વોન્ટ સ્ટાર્વ”.
“પ્રોફેસર સાહેબ ચાલો હવે બન્ને જણાને આરામ કરવા દો.”
“મોમ ઓલ થ્રી ઓફ અસ”.
“યસ બેટા આશીર્વાદનો વરસાદ હંમેશા વરસતો રહે તમારા ત્રણે પર.ઓન ઓલ થ્રી ઓફ યુ”…
રમામાસી હંમેશા કંઇ ને કંઇ કરતા જ હોય, સિનેમા જોવા જાય તો પણ હાથમાં અંકોડી સોયો અને દોરાની થેલી હોય, થેલી પણ પોતાની જાતે ગુંથેલી જ વાપરે. માસીને બહેનપણીઓની સાથે મેટૅની શોમા જ સિનેમા જોવાનું બને.માસી અને માસા બે એકલા.માસાને સ્ટીલના વાસણો બનાવવાની ફેકટરી,એટલે સવારના સાત વાગ્યામાં અંધેરીથી ભાયંદર જવાની ટ્રેન પકડે રાત્રે નવ વાગે ઘેર આવે,માસી ઘરનું કામકાજ પતાવી પોતાની પ્રવૃતિ-ભરત ગુંથણ, કે કોઇ વખત બાજુના ફ્લેટમાં રહેતા રક્ષાબેનની દીકરી રુચીરાને રોટલી, ભાખરી બનાવતા શિખવે,તો કોઇ વાર નવપરણીત શર્મીને તેના પતિ સાહિલને ભાવતા ફરસાણ, મીઠાઇ બનાવતા શિખવાડે.
આખા બિલ્ડીંગમાં કોઇને કાંઇ પણ નવુ શિખવુ હોય, રસોઈ કે ભરતકામ, શીવણકળા વગેરેમાં માર્ગદર્શન જોઇતુ હોય, તો તુરત માસી પાસે પહોચી જાય, માસી બધાને હોંશથી શિખવાડે, સલાહ સુચન આપે.માસી કોઇવાર સાસુની જગ્યા લે,તો કોઇવાર માની મમતા આપે, બધી બહેન, દીકરીઓ, વહુઓ માસીના સલાહ સુચનને અમલમાં મુકે.
માસી નાના બાળકોના પણ એટલા જ માનીતા, વેકેશનમાં બિ્લ્ડીગના બાળકો બપોરના માસીના ઘેર પહોચી જાય, માસી બધાને પ્રેમથી આવકારે,કોઇ વાર પતા રમે, તો કોઇ વાર ચેસ, ચેકર, સાપ-સીડી જેવી રમતો રમે અને રમાડે,કોઇ વાર મોટા બાળકો સાથે મોનોપોલી જેવી રમત પણ રમે.
માસીને એક દિકરો અમૃત, પુના એનજીન્યરીંગના છેલ્લા વર્ષમાં ભણે, વેકેશનમાં દિકરો ઘેર આવે,
ત્યારે મા, દિકરાના આગ્રહને વશ થઇ, રમણભાઇ માણસોના ભરોસે કારખાનુ મુકી, એક અઠવાડિયા માટે ત્રણે જણા સાથે વેકેશન પર જાય. સહવાસ સાથે નૈસર્ગિક આનંદ મેળવે, આખા વર્ષનુ ભાથુ ત્રણે જણાને મળી જાય.
અમૃત ઘેર હોય એટલા દિવસ રોજ સવારના ગરમ ભાખરી,મોરબીવાળાના ફાફડા,મરચા નો નાસ્તો ટેબલ પર ગોઠવાઈ જાય.કાઠીયાવાડના જૈન માટે કહેવાય કે “સવારના ગાંઠીયા ના ખાય તો ટાંટીયા ના હાલે”.
રમાબેનઃ “અમૃત બેટા તૈયાર થઇ જા, નાસ્તો તૈયાર છે.”
” આવ્યો મમ્મી, બોલતા જ ડાઇનીંગ ટેબલ તરફ દૃષ્ટિ કરી, “વાવ મમ્મી ફાફડા ગાંઠીયા, સુખડી, પણ મમ્મી જલેબી નહીં?
ત્યાં રમણભાઇ પણ દાખલ થયા “બેટા મને તો ગરમ જલેબીની સુગંધ આવે છે તારી મમ્મી દિકરા માટે ગરમ ગરમ જલેબી તળતી હોવી જોઇએ!”
ત્યાં જ રમાબેન ગરમ જલેબીની પ્લેટ લઇ આવ્યા “અરે હજુ તમે શરુ નથી કર્યુ!! “
“મમ્મી અમે તારી રાહ જોતા હતા”,
“મારી રાહ!! સમજી તારી પ્રિય જલેબીની રાહ જોતો હતો,”
“રમણભાઇઃ “ચાલો હવે તો મમ્મી અને જલેબી બન્ને આવી ગયા, મારા મોંમા તો ક્યારનુ પાણી આવે છે”,બોલતા જલેબી મોંમા મુકી.
બધાએ ખાવાનુ શરુ કર્યુ, સમુબેન મસાલા ચાની કિટલી મુકી ગયા.રમાબેને બધાના કપમાં ચા તૈયાર કરી રમણભાઇના કપમાં ઇક્વલ નાખી.
અમૃતઃ “કેમ ઇક્વલ નાખે છે? પપ્પા ખાંડ નથી ખાતા?!!
“બેટા છેલ્લા બે વર્ષથી તારા પપ્પાને ડો.મેહતાએ ખાંડ બંધ કરાવી છે,ડાયાબિટીસની ગોળી લે છે”.
“તો પપ્પા તમારે જલેબી ના ખવાય, મમ્મી, તે કેમ ખાવા દીધી!!”
“હા બેટા નથી ખાતો, આજે ઘરની બનાવેલ હતી એટલે ખાધી ,તારી મમ્મીએ મીઠાઇ બનાવવાનુ જ બંધ કરી દીધુ છે. તારા માનમાં આજ જલેબી બની.”
“એમ સાવ બંધ નથી કર્યુ, તારા પપ્પાને તો રોજ જમ્યા પછી ગળ્યુ જોઇએ તે હવે બંધ કર્યુ છે,અઠવાડિયામાં એકાદ વખત ગોળની મીઠાઇ બનાવી આપુ છું.”
“મમ્મી કાલે શ્રીખંડ નહીં બનાવતી ગોળની પુરણપોળી બનાવજે”.
“બેટા હું તારા પપ્પા માટે ઇક્વલનો શ્રીખંડ બનાવીશ; મે દહીં મેળવી દીધુ છે,અને તારા પ્રિય ખમણની તૈયારી પણ થઇ ગઇ છે “.
“અમૃત, ચાલો બેટા તમારી મા દિકરાની વાતોમાં ટ્રેન ચુકી જઇશુ તો અડધો કલાક સ્ટેશન પર બેસવુ પડશે”.
જી ચાલો પપ્પા “જય જીનેન્દ્ર”મમ્મી”.
“જય જીનેન્દ્ર”
બાપ દિકરો કારખાને ગયા,કોલેજમા આવ્યો ત્યારથી દર વેકેશનમા અમૃત પપ્પા સાથે સવારના કારખાને જાય, મશીન વગેરે જુવે,પપ્પા અને સિનિયર વર્કર ચંપકકાકા જે રમણભાઇના દુરના સગા થાય,તેઓની સાથે નવી આધુનિક ટેકનોલોજી વિષે ચર્ચા કરે,રમણભાઇ દિકરાને સ્ટેનલેસ્ટીલના ધંધા્મા થતી હરિફાઇ અને ટ્રીક ઓફ ટ્રેડની સમજણ આપે.બપોરે ૧ વાગે ઘેરથી ટીફિન આવે, બન્ને બાપ દિકરો સાથે લંચ જમે,આ રીતે અમૃતને ધીરે ધીરે ભણતર સાથે ગણતરનો પણ લાભ મળતો.
રમામાસી, સમુબેન રસોડામાં અમૃત માટે નાસ્તા બનાવવાના કામમા લાગી ગયા.જીરાના,અને મેથીના ખાખરા બનાવ્યા,મગની પુરી બનાવી, શેકેલા પૌંવાનો ચેવડો બનાવ્યો.
રમાબેનઃ સમુ, હજુ ચકરી બનાવવાની બાકી છે
સમુઃ માસી આજ જ બધુ બનાવ્યુ !! હજુ તો ત્રણ અઠવાડીયા વેકેશનના બાકી છે ને?!!
રમાબેનઃ આ વર્ષે ભાઇને બે અઠવાડીયાનુ જ વેકેશન છે, ભાઇએ બે વિષય વધારે લીધા છે,એટલે ડીસેમ્બર મહિનામાં ભણવાનુ પુરુ કરી અહીં આવી જશે, તારા માસાને મદદ કરવા.
સમુઃ માસી તમારો અમૃત કેટલો ડાહ્યો દિકરો છે, આ અમારો જુઓ, ૧૨મા માં બે વાર નાપાસ થ્યો છે, તોય એનો બાપ ચડાવે છે, આ વર્ષે મારી ના ઉપરવટ હપ્તાથી ટીવી લઇ દીધુ,બાપ દિકરો બેઉ મંડી પડ્યા, મમ્મી ટીવી હોય તો દુનિયાભરના સમાચાર જાણવા મળે,અને ક્લાસમાં એના ભાઇબંધો ટીવીની અલક મલકની વાતો કરતા હોય ત્યારે આપણો દિકરો બાઘાની જેમ સાંભળ્યા ન કરે; એ લોકોની વાતોમાં ભાગ લઇ શકે.ઉપરથી એની બેનેય ટાપશી પુરી; મમ્મી બાપુની ને વિનયની વાત સાચી છે,મારી બેનપણીઓ ટીવી ના શો વિશે વાતો કરતી હોય છે ત્યારે હું બાઘાની જેમ સાંભળુ છુ, અને કોઇ વાર બહાનું કાઢી લાયબ્રેરીમાં જતી રહુ છુ.
રમામાસીઃ તારી તરલા ડાહી કહેવાય,પણ એનેય ટીવી જોવાનુ મન તો થતુ જ હોય,તે ટીવી વસાવ્યુ એ સારુ કર્યુ, તમારે ચારેય જણાએ કલાક દોઢ કલાકથી વધારે નહીં જોવાનુ,એવો નિયમ જ કરી દેવાનો.
સમુઃ માસી મારી તરુ પર હું ભરોસો રાખુ, પણ આ દિકરો મારો નપાવટ છે.
“સમુ પોતાના સંતાન માટે એવુ ના બોલીયે,પ્રેમથી સમજાવીએ.જા હવે ઘરભેગી થા, ગાંઠીયા અને જલેબી લેતી જા તારા વિનય અને તરુ માટે, આ વર્ષૅતારી તરુ બીએ થઇ જશે, તારો ૫૦% ભાર હળવો થઇ જશે.
“માસી દીકરીને સારા ઠેકાણે વળાવીએ નહીં ત્યાં સુધી ભાર હળવો ના થાય.’
“સમુ આ જમાનામાં દીકરી અને દિકરા સરખા, આજે ભણેલી દીકરીઓ નોકરી કરે છે, મા બાપની પડખે દિકરાની જેમ ઊભી રહે છે. સૌ સારા વાના થશે, દીકરીના લેખ જ્યા લખાયા હશે, ત્યાં જશે,તારી તરુમાં તો રૂપ અને ગુણ બેઉ છે, સારે ઠેકાણે જ જશે”.
“માસી, તમારા વડીલોના આશીર્વાદ.તમારી સાથે વાતો કરી સારુ લાગ્યુ”,માસીના સુયા અને દોરા પર ફરતા હાથ તરફ નજર કરી બોલી. “માસી તમારે હજાર કામ હોય અને મેં તમને ખોટી કર્યા,”
“અરે ગાંડી, એમા શું,મારા હાથ કામ કરે છે તેં ક્યા એને ખોટી કર્યા છે,વાતો કરી તારુ હૈયુ હળવુ કર્યુ,મનેય ગમ્યુ,જા હવે ખોટી ચિંતા ના કરીશ.
“આવજો, જય જીનેન્દ્ર”
“જય જીનેન્દ્ર”.
આમ રમામાસી નાના મોટા બધા સાથે પ્રેમથી વાતો કરે.વાત વાતમાં શિખામણ પણ આપે.
અમૃતનુ વેકશન પુરુ થયુ, મમ્મીએ આખી બેગ નાસ્તાની પેક કરી.
“મમ્મી આખી બેગ નાસ્તાની !?
“બેટા આ બધા પેકેટ એર ટાઇટ છે એટલે ૪-૬ મહિના સુધી બગડશે નહીં,તુ દિવાળીના વેકેશનમાં આવવાનો નથી એટલે આટલા નાસ્તા તો જોઈશેને?”
“મમ્મી, તુ દિવાળી પર મને ઘુઘરા,ઘારી મઠીયા સુવાળીનુ પાર્સલ નથી કરવાની?”
“બેટા, એ પાર્સલ તો કરવાના જ હોય ને. એ તો કરીશ,દિવાળીને તો ઘણી વાર છે,ત્યા સુધી આટલો નાસ્તો તો પતી જશે,પરીક્ષા આવે, રાત્રે જાગે એટલે ચા સાથે નાસ્તા તો જોઇએ”.
સારુ મમ્મી,તુ કહે તેમ”, આમ વાતો કરતા ટેક્ષીમા સામાન ગોઠવાયો,બોરીબંદર સ્ટેશન પહોંચ્યા,ડેકન- ક્વીનમા અમૃત પુના જવા રવાના થયો.ગાડીની સ્પીડ કરતા વધુ ઝડપે અમૃતના વિચારો દોડવા લાગ્યા,ગાડી પહોંચતા પહેલા પુના પહોંચી ગયો,રીક્ષા કરી સામાન હોસ્ટેલ પર મુકી સીધા ડીનને મળવા જવાનુ છે, હા એ પહેલા ફેકલટી સેક્રેટરી ડીસોઝા પાસેથી ફડકે સાહેબ અને દેશમુખ સાહેબના લેટર હેડ પર ટાઇપ રેકમેન્ડેશન લેટર લેવાના છે.બન્ને સાહેબો સાથે રૂબરુ વાત તો થયેલ છે, સેક્રેટરીને પણ જતા પહેલા યાદ કરાવી દીધુ હતુ. ગયા ક્રીસમસ પર મમ્મીએ હાથે બનાવેલ મોતીની પર્સ ગીફ્ટમાં આપી છે,આમ જુઓ તો સફેદ કોલર રુશ્વત; ,કહેવાતા સુધારકોએ પાડેલ નામ; પરન્તુ, ગીફ્ટ આપો તો જ કામ થાય.બન્ને સાહેબોના મેડમ માટે મમ્મીએ જાતે બનાવેલ કો્સ્ચ્યુમ જ્વેલરી સેટ આપેલ છે,તે આજે જ લેટર લેવા જઇશ ત્યારે બન્ને સાહેબને રૂબરુ આપી દઇશ.”
આમ વિચારોના વેહણમાં અમૃત ફેકલટીની ઓફિસમાં પહોચ્યો.
“ગુડ મોર્નીંગ મિસ ડિસોઝા”
“ગુડ મોર્નીંગ” બોલી મિસ ડિસોઝાએ સોહામણા સ્મીત સાથે અમૃતને કવરમાં બીડેલ રેકમેન્ડેશન લેટર આપ્યા.વીશ યુ ઓલ ધ બેસ્ટ બોલી શેકહેન્ડ કર્યા.
“થેંક્સ એ લોટ, મીસ ડિસોઝા”.
હાશ, ૮૦% કામ તો ધાર્યા કરતા ઝડપથી પત્યુ, પતેજ ને, મમ્મીની સાચી લાગણીથી જાતે બનાવેલ પર્સ હાથમા લે એટલે મમ્મી જેવી લાગણી થાય જ.કહેવાય છે કે કોઇ પણ વસ્તુ બનાવો ત્યારે જો પ્રેમ આનંદ ઉત્સાહ સાથે બનાવેલ હોય તો તેવી જ લાગણી વસ્તુ વાપરનારને પણ જરૂર થાય.
ડીનની ઓફિસ ગયો, બહાર કોઇ બેઠેલ દેખાયુ નહીં.અમૃત ખુશ થયો ચાલો મારો જ નંબર પહેલો છે.પણ એમ ઓફિસનો પટાવાળો જવા દે!તો તો પટાવાળો પોતાની ફરજ ચૂક્યો ગણાય;જેવો અમૃતને ડીન સાહેબની કેબીન તરફ જતા જોયો કે તુરત તમાકુ ચોળવાનુ બંધ કરી અધકચરી જડબામાં ખોસી, હરણભાળ ભરતો આવ્યો “કોણ છો તમે? અંદર જશો નહીં, મોટા સાહેબ ઘણા કામમાં છે આજે કોઇને મળવાના નથી.”
“હું સિનિયર વર્ષનો વિદ્યાર્થી છું, મારે ખુબ જ અગત્યનું કામ છે.આજેજ મળવુ જરૂરી છે.”
પટાવાળો તમાકુનો રસ ઉતારતા મોઢુ મલકાવતા બોલ્યો “તમારુ નામ લખી આપો હું સાહેબના ટેબલ પર મુકી આવુ, સાહેબ બોલાવશે; ત્યાં સુધી અહીં બેસો.”
અમૃત સમજી ગયો, તુરત જ પચાસ રૂપિયાની નોટ કાઢી પટાવાળાના ખીસામાં સરકાવી.
પટાવાળાઍ તુરત જ સલામ ભરી, ડીનની કેબીનનો દરવાજો ખોલી આપ્યો.
“ગુડ મોર્નીંગ સર આઇ એમ અમૃત વખારીયા, મે આઇ કમ ઇન?”
“કમ ઇન,(have a seat)”.આવ બેસ.
અમૃત ખુરસી પર બેઠો .
ડીનઃવીચ ઇયર આર યુ
અમૃતઃ મેકેનીકલ એનજીન્યરીં ગ ફાઇનલ ઇઅર
ડીનઃવેરી ગુડ, શેના કવર લઇને આવ્યા છો?
અમૃતઃમારે આપને ફડકે સાહેબ અને દેશમુખ સાહેબના રેકમેન્ડેશન લેટર્સ આપવાના છે; મે બે વિષયો વધારે લીધા છે, જેથી એક સેમેસ્ટર વહેલા મારા કોર્શ પૂરા થઇ જાય, જેથી ડીસેમ્બરમાં પરીક્ષા આપી શકુ,આપ લેટર્સ વાંચી પરવાનગી આપો, જેથી હુ પરીક્ષાનુ ફોર્મ ભરી શકુ.
ડીનઃસરસ તમારા વિષે મારે તમારા શીક્ષકો સાથે ચર્ચા થઇ ગયેલ છે; મારી પર્મિશન છે. ગુડ લક”
અમૃતઃથેંક્યુ સર. ડીન સાથે શેક હેન્ડ કરી ઊભો થયો.
અમૃત થાક્યો પરંતુ ખુશ થયો, બધા કામ ધાર્યા મુજબ થઇ ગયા.
સાંજે હોસ્ટૅલ પર પહોંચ્યો સૌથી પહેલા ઘેર અને કારખાને ફોન કરી મમ્મી પપ્પાને સમાચાર આપ્યા.
રમણભાઇ તો ખૂબ ખુશ થયા એક ટ્રેન વહેલી પકડી ઘેર આવ્યા.
રમાબેને પણ આજે ખુશાલીમાં ગોળનો કંસાર બનાવ્યો;સોફા પર બેઠા વિચાર આવ્યો”આજે કારખાનેથી વહેલા આવે તો સારુ”;ત્યાં જ ડોર બેલ વાગી.
દરવાજો ખોલ્યો, “અરે હમણા મને વિચાર આવ્યો તમે વહેલા આવો તો સારુ, અને તમે આવી ગયા”.
રમણભાઇઃ તમે મારા વિચાર કરો, મને બોલાવો ને હું ના આવુ એવુ બને?!”અને બન્ને આધેડ પતિ પત્નિ દરવાજામાં જ આનંદ વિફોર બન્યા, રમણભાઇએ રમાબેનને આલિંગનમા લીધા.
રમાબેનઃ અંદર તો આવો, હવે કાંઇ નાના નથી બોલતા હળવાસથી રમણભાઇની પકડ ઢીલી કરી; ચાલો જલ્દી હાથ પગ ધોઇ કપડા બદલો કંસાર ઠંડો થાય છે.
“ અરે વાહ ઘણા દિવશે કંસાર ખાવા મળશે; થાળી પિરશો; હું હાથ પગ ધોઇ આવી જાવ છુ”.
જોત જોતામાં ડીસેમ્બર મહિનો આવી ગયો, અમૃત પરીક્ષા આપી ઘેર આવ્યો.
રમાબેનને ચિકન ગોનિયા થયેલ, એક મહિનાથી પથારીમાં હતા પરંતુ અમૃતનો ફોન આવે ત્યારે એકદમ તંદુરસ્ત હોય તે રીતે વાતો કરે ફોન પણ નહોતો પકડાતો સ્પીકર ચાલુ કરી વાતો કરતા,અમૃત પૂછૅ મમ્મી બહુ અવાજ આવે છે સ્પીકર પર મુક્યો છે?”
“હા બેટા મારા હાથ કામમાં હોયને એટલે સ્પીકર ચાલુ કરુ છુ ;બેટા પરીક્ષા પતે તુરત ઘેર આવજે,ખાવા પીવામાં ધ્યાન રાખજે”.અને ફોન રમણભાઇને આપી દે.
અમૃતને જરા પણ વહેમ નહીં આવવા દીધો.
અમૃત ઘેર આવ્યો ત્યારે ખબર પડી.ડો ને મળ્યો, જાણ્યુ રમાબેનનો કેસ સીવિયર છે,તેની કોઇ દવા નથી, રમાબેનના બધા સ્નાયુઓ વાયરસથી જકડાયા હતા કશુ કામ પોતાની જાતે નહોતા કરી શકતા; કાર્યરત રમામાસીથી આ સહન નહોતુ થતુ. ઉપરથી હસતા, પરંતુ મનમાં ખૂબ વલોવાતા, તેમનાથી પરતંત્રતા સહન નહોતી થતી.જે કોઇ ખબર કાઢવા આવે તેને કહે “ હવે તમારી માસી સાવ નિષ્ક્રિય થઇ ગઇ છે”.
અમૃત આવ્યા પછી આનંદમા રહેતા, અમૃત બધી જાતની થેરપી કરાવતો, રિફલેક્ષોલોજીસ્ટ અઠ્વાડિયામા એક વખત આવતા, ધીરે ધીરે પોતાની જાતે ખાતા પીતા થયા. બધાનુ કહેવાનુ એકજ ૧૦૦% રીકવરી નહીં થાય, કેટલી થશે? અને ક્યારે થશે?; તેનો કોઇ પાસે જવાબ નહીં.
નિષ્ક્રિય રમામાસી ક્યારે કાર્યરત થશે? રાહ જોવાની રહી.
આનંદમયી બા
દયાબા એટલે સદાય આનંદમય, કાયમ તેમના ચહેરા પર હાસ્ય રમતુ હોય.કોઇ પણ વ્યક્તિ પૂછે ‘બા કેમ છો?”બાના હાથ જોડાય,”આનંદમાં ભાઇ, આનંદમાં બેન”.બાનુ કુટુંબ મોટુ,ત્રણ દિકરા ત્રણ દીકરીઓ,એક દિકરો નરેશ કેમિકલ એન્જીનિયર લગ્ન કરી અમેરિકા આવ્યો,બોસ્ટનમાં એમ.એસ પુરુ કર્યુ, જોબ શરુ કર્યો.તેની પત્નિ નીનાએ લેબ ટેકનોલોજીસ્ટ્નો કોર્સ શરુ કર્યો, સગર્ભા થઇ,હાર્ડ વર્ક કર્યું ૬ મહિનામાં એક વર્ષનો કોર્સ પુરો કર્યો,જેથી પ્રસુતિના સમય પહેલા બોર્ડની પરિક્ષા આપી શકાય.ખેર બધુ મનુષ્યનું ધાર્યું થતુ નથી, એટલે જ અંગ્રેજીમાં કહેવત છે ;
“Man proposes, God disposes”
આવુ જ નીના સાથે થયું,આઠમે મહિને પ્રસુતિનું દર્દ શરુ થયું,નીનાએ નરેશને ઊઠાડ્યો બન્ને હોસ્પિટલ પહોંચ્યા,બન્નેને આશા હતી પ્રસુતિનું દર્દ નથી જણાવી દવા આપી નર્સ ઘેર મોકલશૅ.
નર્સે તપાસ કરી જણાવ્યુ નીના યુ હેવ ટુ સ્ટે,યુ આર લિકીંગ એન્ડ ડાઇલેટેડ,આઇ હેવ પેજ્ડ ડૉ.શાહ. શી ઇસ ઓન હર વે.
“નરેશ ઇન્ડીયા ફોન કરી બા ને વહેલા બોલાવી લ્યો”.
“તું ચિંતા ના કર મેં વિનુને મોબાઇલ પર જણાવી દીધુ છે,મને ત્રણ દિવસ પેટરનિટિ રજા મળશે.રવિવારની ફ્લાઇટ બુક કરાવશે, રાત્રે બા અહીં આવી જશે.”
“નરેશ બાને જેટ લેગ વિશે વિચાર્યુ??પહેલી વખત આટલી લાંબી મુસાફરી પ્લેનમાં કરશે?!!”
“તું ખોટી ચિંતા ન કર મારી મા તને અને બાબાને જોઇ એટલી આનંદમાં હશે,કે જેટ લેગ થાક બધુ ભૂલી જશે”
‘અને હા ઇલાને પણ ફોન કરજે “
“એને ભૂલાય!?સવારે મારુ આવી બને,
”શું છે નરેશ કોનુ આવી બનવાની વાત છ?!”
અરે ઇલા તને જ યાદ કરતા ‘તા ત્યાં તુ આવી ગઇ”
“હું તો આવી.મારા આનંદબાને ફોન કર્યો??”ઇલા દયાબાને આનંદબા જ કહેતી અને દયાબાને પણ ઍ ગમતુ.
ઇલા અને નીના સ્કુલથી મિત્રો, અમેરિકામાં પણ બન્ને એક જ ટાઉનમાં હતા તેથી મિત્રતા જળવાઇ રહેલ.
ડો શાહ આવ્યા નીનાને તપાસી લેબર રૂમમાં લઇ ગયા,કલાકમાં બાબાનો જન્મ થયો.
“અભિનંદન,નીના, નરેશ યુ ગોટ બેબી બોય”.
“થેંક્સ ડો.
ત્રીજે દિવસે નીના ઘેર આવી, ઇલાએ અને નરેશે નર્સરિ રૂમ તૈયાર કરી રાખેલ.દરવાજે વેલકમ હોમ લખેલ બ્લુ બલુન લટકાવેલ,યાર્ડમાં ઇટ ઇઝ બોય લખેલ બ્લુ બલુન મુકેલ આમ ઇલાએ અમેરીકાની રીત મુજબ બધી તૈયારી કરી રાખેલ.
રવિવારે બા આવ્યા,બધુ જોઈ ખુશ ખુશ થઇ ગયા, આનંદ આનંદ બોલતા અંદર ગયા, બાબાને જોયો ,
“નીના જો કેટલો નિર્દોષ આનંદમાં સુતો છે”.
‘હા બા”,તમે નાહી ધોઈ આરામ કરો તમને થાક લાગ્યો હશે”.
“અરે મને શેનો થાક!!બેસવાનુ, સુવાનુ ,ખાવાનુ, પીવાનુ અને બાજુવાળાએ આનંદ મુવી મુકી આપ્યુ,મને તો ખુબ આનંદ મળ્યો.
ત્યાં ઇલા આવી બા કેમ રહી મુસાફરી?”
“એકદમ આનંદમાં’.
“બા આજે તમારી રેસેપીના લાડુ અને વાલ બનાવવામાં મને પણ ખૂબ આનંદ થયો.”
“વાહ મારુ ભાવતુ ભોજન’.
બધા સાથે જમ્યા,
૬ઠીના દિવસે બાએ મીઠો ભાત બનાવ્યો ફૈબાની ગેરહાજરીમાં બધાના આગ્રહથી બાએ બાબાનું નામ ખુશ પાડ્યું.
બધાને નામ ગમ્યું.
ખુશની અને ઘરની, બન્ને જવાબદારી બાએ સંભાળી લીધી ,નરેશ સીટીઝન હોવાથી બાને ગ્રીન કાર્ડ મળી ગયું, નીનાએ બોર્ડની પરીક્ષા પાસ કરી લેબમાં જોબ લીધો.
નરેશે નાનાભાઇ બેનની પીટીશન ફાઇલ કરેલ અને નીનાએ પણ તેના ભાઇ બેનની પીટીશન ફાઈલ કરેલ અમેરિકામાં બન્નેના હક સમાન.
જેમ જેમ વીસા મળતા ગયા તેમ બધા ઇમીગ્રેશન પર આવતા ગયા, નરેશના મોટાબેન તેમની બે દીકરીઓ અને દીકરો આવ્યા, બધાએ જે મળે તે જોબ કરવાના અને સાથે ભણવાનુ, બા બધાનું કામ આનંદથી કરે, જરૂર પડે શીખામણ પણ આપે. ”ચાર પાંચ વર્ષ હાર્ડ-વર્ક કરી લ્યો, તમારા મામા મામીએ કર્યું તે પ્રમાણે અને. તમારે તેમનો ઉપકાર કદી નહીં ભૂલવાનો”.
નીનાએ પણ હવે જોબ છોડી દીધેલ જેથી બધાને રાઇડ આપી શકે. નીનાના બેન બનેવી તેમની બે કીશોર વયની દીકરીઓ સાથે આવ્યા.
એક દિવસ બપોરે સમર હોવાથી યાર્ડમાં કપડા સુકવતા નાની દીકરી સેજલની આંખમાં આંસુ જોઈ બા તુરત તેની પાસે ગયા,તેની સાથે કપડા સુકવતા બોલ્યા, બેટા તારા મમ્મી પપ્પા પરીક્ષા પાસ કરે પછી તમારે કોઇ ચિંતા નહીં, પછી તમે અહીં ઇન્ડીયાથી પણ સારી રીતે રહી શકશો, ત્યાં સુધી આનંદથી કામ કરવાનું, બેટા આ દેશમાં બધા જ કામ કરે, કોઇને કોઇ પણ જાતના કામ કરવામાં નાનપ કે શરમ નહીં.,કાર્ટર પ્રેસીડન્ટ હતા અને અત્યારે તેના ખેતરમાં ટ્રેકટર ચલાવે છે. તો આપણને શેની શરમ??!! ભગવાન જે કામ જ્યારે કરાવે ત્યારે તેનો ઉપકાર માની આનંદથી કરી લેવાનુ, તો જ સુખી થઇએ અને બીજાને સુખી કરી શકીએ.
આમ બાના મોરલ સપોર્ટથી બધા સેટલ થવા લાગ્યા.
દર દિવાળીએ બાના આગ્રહથી નરેશનું આખુ કુટુંબ સાથે ડીનર લે, બધા દિવાળીને દિવસે ડ્રાઇવ કે ફ્લાય કરી બોસ્ટન આવી જાય. શિખંડ અને શુકનની તલધારી લાપસી બને.તલધારી લાપસી બા જ બનાવે તેવો સહુનો આગ્રહ. બાને પણ તેનો ખુબ આનંદ.
આ વર્ષ નીનાની ભાણેજવહુ દેવલ અને ભાણેજ ડો યોગિના આગ્રહથી ફેમિલી ગેટ ટુ ગેધર અને દિવાળી ડીનર તેઓને ત્યાં રાખવાનુ નક્કી થયુ. બા અને નીના આગલે દિવસે પહોંચી ગયા જેથી દેવલને હેલ્પ કરી શકે. દેવલે તો બધુ કેટર કરાવેલ. બાને ખબર નહીં, બા તો સવારના ચા પાણી પત્યા,કે તુરત રસોડામાં ગયા બારણા પાસે પહોંચ્યા, અટકી ગયા.
‘મામી મે તો બધુ કેટર કરાવ્યું છે.” તલધારી લાપસી પણ કરાવી લીધી. બાના હાથ ધૃજે છે, બરાબર હલાવાય નહીં, અને ચોટી જાય તો બગડે”.
.”દેવલ બાને અને તારા મામાને નહીં ગમે.”
“મામાને યોગિ મનાવશે, બાને તમે મનાવી લેજો”.
બા દાખલ થયા,”બેટા તમારે કોઇએ મને મનાવવાની જરૂર નથી, તમે જે કરો તેમાં મને આનંદ જ હોય.” બોલી પોતાના રૂમમા જતા રહ્યા. નીનાએ જોયું, બાના ચહેરા પર આનંદ બોલતા જે સ્મીત રમતુ દેખાતુ, તેની ઝાંખી ન થઇ.
રાત્રે ડીનર પત્યું, નજીક રહેતા‘તા તેઓ મોડી રાત્રે ઘેર ગયા, દુર વાળા સવારે નુતન વર્ષાભિનંદન કરી બા ને પ્રણામ કરી નીકળ્યા.બાએ સહુને સદાય આનંદમાં રહો આશીર્વાદ આપ્યા નરેશ અને યોગિ ફ્લાઇ કરવાવાળાને એરપોર્ટ પર મુકવા ગયા.
સાંજે નરેશ નીના અને બા પણ નીકળ્યા.
યોગિ અને દેવલે બાને પ્રણામ કર્યા.બાએ આશીર્વાદ આપ્યા
“સદાય સુખી રહો.” નીનાને આશ્ચર્ય થયું આજ “આનંદમાં રહો” તેને બદલે “સુખી રહો” કેમ બોલ્યા હશે ?!!
મોડી રાત્રે ઘેર પહોંચ્યા.
બા “આનંદ સચ્ચિદાનંદ બોલી પોતાની રૂમમાં ગયા.
સવારના ૯ વાગ્યા બા રૂમની બહાર ના આવ્યા નીનાને ચિંતા થઇ, નોક કરી અંદર ગઇ .
બા પલંગમાં સીધા સુતા હતા, બા હંમેશા જમણી કે ડાબી બાજુ જ સુવે, કદી સીધા ના સુવે. નીના નજીક ગઇ.
“બા નવ વાગ્યા, ઊઠો”.
કોઇ જવાબ નહીં
નાઇટ સ્ટેન્ડ પર નજર ગઇ, ચિઠ્ઠી પડેલ.
ધૃજતી બાની કોઇને જરૂર નથી, જાય છે.
સચ્ચિદાનંદ
આનંદ આનંદ આનંદ
નીના ઢગલો થઇ બાને વળગી પડી “બા,મારી ખુશ મિજાજી બા, તને ધૃજારી પર આટલી નફરત!!!”
રિતેશ અને રીના, અશોક અને અમી.,બન્ને દંપતીની આજે ૪૦મી લગ્ન જયંતી, વાઇન ટોસ કરતા અશોકભાઇએ પુછ્યુ ”રિતેશ તું અને રીના ક્યાં અને કેવી રીતે મળ્યા એની વાત તો કર.”
“અશોક આપણે આટલા સમયથી સાથે લગ્ન જયંતી ઊજવીએ છીએ તો આજે અચાનક કેમ આ સવાલ?”
“જોને આજકાલના પ્રેમ લગ્નના પરિણામ કેવા આવે છે!! અમારા સગામાંજ દીકરીએ હાઇસ્કુલ પ્રેમી સાથે લગ્ન કર્યા. બન્ને સાથે યુ.એચ માં ગયા.કોલેજ પુરી કરી લગ્ન કર્યા. બે વર્ષમાં છુટાછેડા!!દર રવિવારે પતિદેવ સોફામાં આડા પડી આરામથી ફુટબોલ ગેઇમ જુએ,અને પછી બેઉ વચ્ચે તડફડ અને છુટાછેડા.
“તમે બન્ને આટલા વરસોથી ડોકટર પ્રેકટીસ કરો છો,બન્ને બાળકોને ઉચ્ચ શિક્ષણ આપ્યું,બન્નેને યોગ્ય વયે પરણાવ્યા,આ બધાનું રહસ્ય શું?
“ તે તો મને ઘણા પ્રશ્નો પૂછી નાખ્યા. ક્યાં મળ્યા ત્યાંથી શરૂઆત કરુ છું.સૌથી પહેલી વાર અમે મળ્યા એલીફન્ટા જતી નાની ક્રુઝ બોટમાં ૧૯૬૧ના ડીસેમ્બરમાં અમારી કોલેજની પિકનીક્માં રીનાની બહેનપણી નલિની જે મારા ક્લાસમાં હતી તેની મહેમાન તરીકે રીના આવેલ,ત્યારે ઓળખાણ થયેલ.
અમીઃ”વાહ આ તો ફસ્ટ સાઇટ લવ!!”
રીનાઃ“અમી, એવુ નથી,પરંતુ ત્યાર બાદ અમો અવાર નવાર મળતા. રિતેશનો મિત્ર હસમુખ મારા ક્લાસમાં હતો એટલે રિતેશ તેને મળવા મારી કોલેજમાં આવે ત્યારે મને મળે,અને હું નલિનીને મળવા એની કોલેજમાં જાઉ ત્યારે રિતેશને મળું.સાથે લાયબ્રેરીમા વાંચીએ અને કોઇ વાર મહાલક્ષ્મી મંદિર પાછળના દરિયા કિનારે પત્થર પર બેસી વાતો કરીએ તો ક્યારેક ચર્ચગેટ-રેશમ ભવનમા ચા પીતા વાતો કરીએ,વધારે તો ૧૯૬૨માં બન્યું તે રિતેશ જણાવશે.
રિતેશઃ“કેમ તને શરમ આવે છે!?”
“નોટ એટ ઓલ,આઇ એમ પ્રાઉડ ઓફ ઇટ”.
રિતેશઃ”૧૯૬૨માં અમે સેકન્ડ એમબીબીએસ માં હતા.અમે નવ મિત્રો, પાંચ છોકરા અને ચાર છોકરીઓએ ક્રીસમસ વેકેશનમાં ઇલોરા-અજંટા જવાનુ નક્કી કર્યુ.બોરીબંદરથી ટ્રેનમાં ઔરંગાબાદ પહોંચ્યા.ત્યાના ગેસ્ટ હાઉસમાં માંડ બે રૂમ મળી. બસમાં ઇલોરા-અજંટા ગયા. ત્યાંની ગુફાઓ અને અજંટાના સુંદર રંગોના ભિત્તિ ચિત્રો અને શિલ્પકળા જોતા અમે બન્ને વધુ નજીક આવ્યા,હું તક મળે થોડા અડપલા કરવા પ્રયત્ન કરતો પણ રીના શરમાઇ મીઠો છણકો કરતી,અને હું અટકી જતો.ત્યાંથી દૌલતાબાદનો કિલ્લો જોવા ગયા દૂર હતો એટલે સાયકલ અને ઘોડાગાડી પર જવાનુ નક્કી કર્યુ,મને સાયકલ બહુ આવડતી ન હતી પણ સાહસ કર્યુ,રીના ઘોડાગાડીમા હતી,મેં તેને હાથ વેવ કર્યો અને બેલેન્સ ગયુ, પડયો,સારા એવા ઉઝરડા થયા,બધા અટક્યા,રીનાએ તુરતજ પર્સમાંથી નાની તાત્કાલીક સારવાર કીટ કાઢી, નીચે બેસી મારા ઘા સાફ કરી અને ડ્રેસીંગથી કવર કર્યા.ત્રણ દિવસની ટુર દરમ્યાન રીનાએ મારી ખુબ સારવાર કરી,પાછા આવતા ટ્રેનમાં પુરતી જગ્યા ન મળતા બધા નીચે બેઠા ત્યારે રીનાએ આખી રાત મારુ માથુ ખોળામા રાખી મને સુવા દીધો.અને ત્યારથી મિત્રતા પ્રેમમા પાંગરી.
“અને પછી તો રિતેશ અઠવાડિયામાં ત્રણ વખત બોમ્બે સેન્ટ્રલ સ્ટેશન પર ગુલાબના ફૂલ સાથે મને મળવા આવે.”
“ અરે વાહ રીના તુ નસીબદાર!! મને તો વેલેન્ટાઇન દિવસે અશોકને યાદ રહે તો ગુલાબ મળે તો….”
અશોકઃ“અમી આપણા લવ મેરેજ નથી.કદાચ આવતા જન્મમાં પ્રેમ પંખીડા થઇએ તો રોજ ગુલાબ આપીશ અત્યારે તો આ બેઉની વાત સાંભળ.તમે બન્ને વાણીયા-બ્રાહ્મણ તો તમારા પેરન્ટસ કેવી રીતે માન્યા? તે જમાનામા તો પ્રેમીઓ ભાગીને જ લગ્ન કરતા કે આપઘાત કરતા,તમારા મેરેજના આલ્બમ જોતા તો એરેન્જ મેરેજ જ લાગે છે.
“અશોક્ભાઇ,સાચી વાત,મારા ઘરનાને વધારે વાંધો હતો. અમે નવ ભાઇ બહેનો એટલે એકના પણ પર જ્ઞાતિમાં લગ્ન થાય તો ઘર વગોવાય અને બીજા બાળકોને વરાવવા મુશ્કેલ બને,પરંતુ અમે નક્કી કરેલ બન્નેના પેરન્ટસ માને નહીં ત્યાં સુધી લગ્ન નહીં કરીએ.મિત્ર તરીકે રહીશુ.એક દિવસ નલિની સાથે રિતેશ મારે ઘેર આવ્યા. મારા મોટા ભાઇ-ભાભી, બહેનો-ભાઇઓ, અને બા સાથે ઓળખાણ કરાવી.ત્યાર બાદ રિતેશ અને હું સાથે ઘેર આવીએ અને વાંચીએ,સાંજે ક્યારેક જુહુ પર ચાલવા જઇએ તો સાથે બે વરસની ભત્રીજીને લઇને જઇએ,બધા વડિલોને ખાત્રી થઇ અમારી મિત્રતા ઉચ્ચ કૌટુંબીક લાગણી સભર છે.અમારા ઘરનો કાયદો રાત્રે નવ વાગ્યા સુધીમાં બધાએ ઘેર આવી જવાનુ જેનુ અમે પાલન કરતા.
અમારી ઇનટર્નશીપ શરુ થઇ અને મારા પર જ્ઞાતિના ડો-મુરતિયા જોવાનુ દબાણ.અમે બેઉએ મારા બા- કાકાને(મારા પિતાશ્રીને અમો કાકા કહેતા)પત્ર લખ્યો, મે સવારે મારા કાકાના કોટના ખીસામાં મુક્યો. બીજે દિવસે કાકા અને મોટાભાઇ સાથે કારમાં હોસ્પીટલ જવાનુ થયુ.રસ્તામા કાકાએ પુછ્યુ “તું ડો-રિતેશ સાથે ગામડામાં રહી શકીશ?”મેં વિશ્વાસપૂર્વક જવાબ આપ્યો હા.
મોટાભાઇઃ”તેં એનામાં શું જોયું?”જવાબમાં મારુ મૌન.થોડી વાર બાદ કાકા બોલ્યા,
“સારુ બેટા તો હું અને તારી બા લીંબડી જઇ આવીએ”
બા,કાકા રિતેશના બા બાપુજીને ત્યા લીંબડી જઇ આવ્યા, સાથે નાની બેનના લગ્નમા મુંબઇ આવવાનુ આમંત્રણ પણ આપતા આવ્યા.
રિતેશઃ”આમંત્રણ સ્વીકારી મુંબઇ તેઓ પહેલી વખત આવ્યા ત્રણ ચાર દિવસ રોકાયા રીના મારી બાની સાથે જ રહી થોડી ખરીદી પણ કરાવડાવી”.
“છ મહિનામાં અમારા લગ્ન થયા.મારી સર્જરીની રજીસ્ટારશીપ ચાલુ હતી, રીનાએ ગાયનેક પછી એનેસ્થેસિયામા મારી હોસ્પીટલમા રેસિડન્સી લીધી,ક્યારેક હું ડો.ધૃવસાહેબને તેમના ડિપાર્ટમેન્ટ વિશે ફરિયાદ કરુ તો ધૃવસાહેબ હસે “અરે તુ તો અમારા ડિપાર્ટમેન્ટનો જમાઇ તારે ફરિયાદ ના કરાય.”અમારા બન્નેની ટ્રેનીંગ પુરી થઇ. રીના સગર્ભા થઇ બાળકના જન્મ પહેલા તેણીએ બે ડિપ્લોમા પાસ કર્યા ડીજીઓ અને ડીએ.ત્યાર બાદ ગાંધી હોસ્પિટલમા જોબ લીધો.મારી એમ.એસ પરીક્ષાના ટેન્સનમા મિત્રના આગ્રહથી સિગરેટ પીવાની શરુ કરી.રીનાને પ્રોમીસ આપ્યુ પરીક્ષા પછી બંધ કરી દઇશ .”
રીનાઃ”પરીક્ષાનુ પરિણામ અઠવાડીયામા આવ્યુ પરંતુ સિગરેટ ના છુટી.”તે દિવસે સવારે ઝાલાવાડ પત્રિકા લઇ કાકા મારા ઘેર આવ્યા,ઉનાળાનુ વેકેશન હોવાથી બા બાપુજી પણ મુંબઇ હતા.કાકાએ પત્રિકા બાપુજીને આપતા કહ્યું “જુઓ દીપચંદભાઇ ડો-રિતેશે આપણા બન્નેનુ અને ઝાલાવાડનુ નામ રોશન કર્યું.
બાપુજીએ વાંચ્યુ”ઝાલાવાડના સુપુત્ર અને સ્થાનક્વાસી જૈન વિદ્યાલયના વિદ્યાર્થી ડો-રિતેશ દીપચંદ શાહ.એમ એસ પરીક્ષમાં પહેલો નંબર અને મેડલ વિજેતા.”હું ત્રણેયની આંખમાં હરખના અશ્રુ નિહાળી રહી.
રિતેશઃ”પછી બા બાપુજીની ઇચ્છાને માન આપી અમો વતન ગયા.ત્યાં સાર્વજનીક હોસ્પિટલમાં રીનાને ગાયનેકોલોજીસ્ટ અને મને સર્જન તરીકે જોબ મળ્યો.બે વરસ બાદ,કહેવાતા સામાજીક કાર્યકર્તા સાથે સહમત ન થતા.પોતાનું મેટર્નિટી અને સર્જીકલ નર્સીંગહોમ શરુ કર્યું.ગરીબ ગંભીર નકારેલ દર્દીઓ પર સર્જરી કરી જાન બચાવ્યા.રીનાની બહેને પીટીસન ફાઇલ કરેલ નંબર લાગ્યો વીસા મળ્યા.”
રીનાઃ”દ્વિધા,૧૪ વરસની એસ્ટાબ્લીશ્ડ પ્રેકટીસ નામ,બધુ છોડી બે ટીનેજ બાળકો સાથે અમેરિકા જવુ કે નહીં?!પરંતુ રિતેશને તેની ટેલેન્ટને પુરતો સ્કોપ મળી રહે માટે આવ્યા,ફરી રેસીડન્સી કરી પરીક્ષાઓ આપી રિતેશ કાર્ડીયોવાસ્કુલર એનેસ્થિસ્યોલોજીસ્ટ થયા અને હું એનેસ્થિસ્યોલોજીસ્ટ.”
અશોકભાઇઃ”ગ્રેટ,લેટ્સ હેવ સેકન્ડ ટોસ તમારી અજોડ કહાની પર.”
દ
દુર દુરના પ્રદેશો જેવાકે આરટિક સમુદ્ર, બરફ આચ્છાદિત આઇસલેંડ ,અલાસ્કા, કેનેડા વગેરે તરફથી ઓકટોબરની શરુઆત થતા જ પક્ષીઓના ઝુંડના ઝુંડ
પ્રયાણ શરુ કરે, પ્રતિકુળ વાતાવરણથી દુર અનુકુળ વાતાવરણની શોધમાં કુંટંબ કબિલા સાથે નીકળી પડે.કોઇ જુંડ પેસિફિક એટલાન્ટીક મહાસાગરના ટાપુઓ
તરફી વળૅ, તો કોઇ વળી પુર્વ તરફ તો કોઇ દક્ષિણ તરફના દેશો તરફ ફંટાય, આમ દરેક જુંડ પોતાને અનુકુળ વાતાવરણની શોધમાં નીકળી પડે.
કોઇને કોઇની રોક ટોક નહિ બસ ઉડતા જ રહેવાનુ ઉડ્તા જ રહેવાનું ખુલ્લા આસમાન તળૅ તો કોઇ વાર વાદળૉની ગાદીઓમાં ગુલાંટ ખાતા ખાતા
તો કોઇ વાર વરસતા ઝરમર છાંટામાં ભીંજાતા, ક્યારેક ઠુંઠા વૃક્ષની ડાળીઓ પર વિસામો લેવાનો તો ક્યારેક વિદ્ધુતના તાર પર હારબંધ ગોઠવાઇ જવાનું તો
ક્યારેક થાંભલા પર પોરો ખાવાનો, ને યાત્રા શરુ કરવાની.
આવા એક ઝુંડમાં પક્ષી બાળ માને પૂછે’ આપણે કેટલે દુર જવાનું છે? અવાજમાં થોડો ભય અને થાક સાથે નવલ પ્રદેશ જોવાની ઉત્સુકતા પણ ખરી.
માએ જવાબ આપ્યો ખુબ દુર હવાઇના ટાપુઓ પર જ્યાં ખુબ બધા વૃક્ષો હશૅ તેના પર રંગ બેરંગી ફૂલોની શોભા હશે, લીલાછમ ભરપુર પત્રોથી સુશોભિત હશે, તો કોઇ વૃક્ષો ઘણા બધા
મીઠા મધુર ફળોથી ભરપુર હશે. બાળ તો ખુશ ખુશાલ થઇ ગયુ .વાહ મને ખાવાની કેટલી મજા આવશે.માએ આગળ વધતા જણાવ્યું સૌથી વધુ મજા તો
આપણા જેવા કેટલાયે દેશ વિદેશના મિત્રોનો મેળાપ.
આમ વાત ચાલતી રહી બાળ થોડુ થાકેલ, થોડુક ભુખ્યું,પણ નવા પ્રદેશના સ્વપ્નમાં થાક ભુખ ભૂલી માની વાતથી પ્રોત્સાહન મેળવી આગળ ઉડતું રહ્યુ
એટ્લામાં હવામાન બગડ્યું સમસમ પવનના સુસવાટા અને ધુંધળા આકાશમાં બાળ માથી વિખુટુ પડ્યુ દિશા બદલાઇ ગઇ. મા પહોંચી કોવાયના ટાપુ પર બાળ પહોંચ્યુ બીગ
આઇલેન્ડ પર મા એ આજુ બાજુ જોયુ, બાળ ના દેખાયુ. મા દુઃખી થઇ?! જરા વાર, પંખીનો સ્વભાવ પાંખ આવે બાળ ઉડી જાય,કોઇ ચિંતા નહિ પોત પોતાના ખોરાક,માળા પોત
પોતાની રીતે શોધી લે.
મનુષ્યનો સ્વભાવ ૪૦ વર્ષના પુત્ર પુત્રીને પણ પોતાની રીતે રહેવા ન દે બધા નિર્ણયો લેવામાં વગર પુછે પોતાના બે પૈસા ઉમેરે મમતા છોડે નહિ અને બન્ને પક્ષ
ઘર્ષણથી થતા તાપમાં દઝાતા જાય.પક્ષીનો સંદેશ લે અને ખાલી માળાને નિજાનંદથી ભરી દે.
રવિવારની બપોરનો ૧ વાગ્યો, ઉષા અને તેની દિકરી જમી પરવાર્યા દિકરી કીંજલ ૧૨માં ધોરણંમાં, વાંચવા બેઠી, ઉષા વામ કુક્ષી અર્થે ગુજરાત સમાચારની પુર્તી લઈ સોફા પર આડી પડી,
ત્યાં ડીંગ ડોંગ ડૉર બેલ વાગી, કીંજલે બારણુ ખોલ્યુ , સામે સીમા માસી ‘આવો માસી,કેમ છે બેટા તારા મમ્મી પપ્પા ઘેર નથી?’
મમ્મી છે પપ્પા ઓફિસના કામે મુંબઇ ગયા છે;’ ઠીક આજે તો હુ ને તારી મમ્મી નિરાંતે ટાઢી મીઠી કરીશું બોલતા અંદર આવ્યા, ઉષા તંદ્રામાથી બેઠી થતા ‘અરે સીમા તૂં ક્યાંથી ખરે બપોરે ભુલી પડી!
‘હા યાર હુ અહી સી જી રોડ આવેલ રીયાના ડ્રેસ ઓલ્ટર કરવા આપેલ હજુ તૈયાર નથી, બે કલાક પછી આવજૉ, તો થયુ લાવ તારુ ઘર નજીક છે,તો મળતી જાવ, તો ઉષા તારી વામ કુક્ષીને આજ રજા,’
‘મારી વામ કુક્ષી પુરી જ છે. મને બપોરે સુવાની ટૅવ જ નથી, આજે એકલી છુ એટલે આડી પડી ને આંખ મળી ત્યાં જ તારી બેલ સંભળાઇ’ બોલ શું પીસે ચા કે થંડુ’
હમણા કાંઇ નહી બેસ થૉડી વાતો કરીયે બોલી ઉષાનો હાથ પકડ્યો બન્ને સોફા પર ગોઠવાયા. બોલ શું વાત છે?
સીમાએ શરુ કર્યુ ઉષા તને ખબર છે ને મારી બેનનો દિકરો જાન્યુઆરીમાં અમેરિકાથી આવે છે, ૩૫ વર્ષનો છે ,
તારા સામેના ફ્લેટ્માં મંગુ કાકાની માર્ગી છે તે કેવી?’
‘આમ તો ઉંમરમાં સરખા ગણાય ‘
તેનો તો કશો વાંધો નહિ,’ આજ કાલ તો મોટી પણ ચલાવે છે’બાકી કંઇ કેવા જેવુ હોઇ તો કે’
અને હા જોબ છેલ્લા ૫ વર્ષથી અમેરીકન બેન્કના કોલ સેન્ટરમાં કરે છે;’
સીમા આનંદમા બોલી તે તો ઘણુ સારુ કહેવાય બદલી મળે એટલે મારા ભાણીયાને ચિન્તા જ નહી’
હા સીમા પણ ક ટાઇમનો જોબ એટલે રાત્રે મોડી આવે’રોજ જુદા જુદા છોકરા સાથે’ બાકી તો બીજુ કાંઇ કહેવા જેવુ નથી’
‘ઉષા કંઇક સમજાય એવુ બોલ
“સીમા,શું કહુ? આમ તો રુપાળી, બોલે ચાલે સરસ, પણ કોઇ વાર હાથમાં સિગરેટ અને બિયરની બોટલ સાથે પણ જોવા મળૅ,
બાપડી કરેય શુ રાતની નોકરી એટલે જાગતા રહેવા સિગરેટ પીવે ,અને મળસ્કે આવે તો ઉંઘ લાવવા, બોટલ પણ પીવી પડે,
બાકી તો સીમા બીજુ કંઇ કેવા જેવુ નથી અને હા કોઇ વાર થાકેલી હોય તો સુપરવાઇસર ના ફ્લેટમાં રાત ગાળી સવારના સુપરવાઇસરની ટોયોટામાં ઘેર આવે”.
સીમાએ તો સાંભળૅ રાખ્યુ પછી વાત બદલતા પુછ્યુ ‘ઉષા તારી નણંદની દિકરી પણ આ વિન્ટરમાં આવવાની હતીને ક્યારે આવે છે?’
હા નવેમ્બરના એન્ડમાં જ આવવાની છે હા ના હા ના કરતા ૩૬ વર્ષની થૈ,હવે કોણ એટલો મોટો કુવારો હોઇ કે મળે તારા જોવામાં છે કોઇ?’
હવે સીમાનો વારો ટાઢી મીઠી કરવાનો ,
‘હા છેને અમારી બાજુના બંગલાવાળૉ સનત, હાઇટ બોડી સરસ ,હેન્ડ્સમ પર્સનાલિટી,તારી ભાણૅજ સાથે બરાબર શોભે તેવો,
નોકરી પણ સરસ બેન્ક્માં,પણ હમણાથી રોજ મોડૉ આવે અને મિત્રો સાથે છાંટો પાણી પણ કરે,જુગાર પણ રમે.
શું કરે બિચારો નાની ઉંમર પોતાનુ માણસ ગુમાવ્યુ પછી બહારની દુનિયામાં જ સહારો શોધવા ભટ્કે’
સીમા પોતાનું માણસ એટ્લે!!! કાંય સમજાય તેવુ બોલ ,તેના બા બાપુજી તો હમણા જ મૅ મંદિરમાં જોયેલ.સાથે એક નાની બેબી પણ હતી.;’
‘હા તે બેબીને તેઓ જ રાખે છે, ત્રણ વર્ષની મા વગરની દાદા દાદી વગર બીજા કોણ સાચવી શકે.’
શું થયુ તેની માને?’તેના પિતા નથી?
‘છે ને સનત પણ ન હોવા જેવુ જ તેની મા સવિતાએ જ તેને મોટી કરી છે, છોકરીના નસીબ, કે તેની માનુ દુઃખ ભગવાનથી નહી જોવાયુ, બે દિવસના ડેંગ્યુ તાવમાં ચાલી ગૈ’,
‘આમ તો છુટી બિચારી સનતના ત્રાસમાંથી’.
‘ ‘કેમ ઍમ બોલે છે’
‘સનતે ચાર ચોપડી ભણેલ સવિતા સાથે દહેજના લોભે લગ્ન કર્યા.’પણ દેહ લગ્ન જ ,રોજ રાત્રે દોસ્તો સાથે ખાણી પિણીના જલસા કરી
મોડો આવે સુઇ જાય,’ સવિતા બિચારી રાહ જોતી બેસી રહે ,’પછી બે કોળીયા ખાય દિકરી સાથે જ સુઇ જાય’;
ઘડીયાળ સામે નજર પડતા’ અરે ઉશા વાતોમાં ત્રણ વાગ્યા ,હું હવે ઉઠુ કપડા પણ તૈયાર હશે’
ચા પીધા વગર જવાતુ હશે બોલતા ઉશા રસોડામાં ચા બનાવવા ગઇ ,અને સીમાએ રવિવારની પુર્તિના પાના ઉથલાવ્યા,’
ઉશા ચા નાસ્તો લઇ આવી બન્ને બેનપણીઓએ ચા નાસ્તો પતાવ્યા સીમા ઉઠતા અલી તું પણ કોઇ વાર સોસાયટી તરફ ભુલી પડજે,’
‘હા જરુર આવીશ;
‘આવજે
આવજે કરી છુટા પડ્યા
કીંજલ મનમા આમા મમ્મી અને માસીએ શું ટાઠી મીઠી કરી મને તો કડવી કુથલી લાગી, તેના કરતા મમ્મીએ માર્ગીનો ફોન નંબર
અને સીમા માસીએ સનત અંકલનો ફોન નંબર આપ્યા હોત તો લગ્ન કરવા આવેલ વ્યકતિઓએ સામસામા પોત પોતાની રીતે એકબીજા વિશૅ
જાણી લીધુ હોત.,તો કદાચ સારુ પરિણામ આવવાની શક્યતા હોત .ખેર મારે શું,મારે તો મારુ વાંચવામાં ધ્યાન આપવાનુ છે.કીંજલે વાંચવામાં મન પરોવ્યુ.
આજે શનિવાર ,દિવાળીની સવાર રીના વહેલી ઉઠી ગયેલ,રાત્રે શરુ કરેલ રંગોળી પુરી કરવાની હતી,રીના અને દિકરી સીતાએ મળી ચોકથી દોરી રાખેલ તેમાં ચિરોઠીના રંગ પુરવાના હતા. રીનાએ ચા બનાવી, નિત્યક્ર્મ પતાવી ઓસરીંમાં આવી ત્યાં સુધીમાં રિતેષ અને બન્ને બાળકો પણ
ઉઠી ગયા, ઉઠીને સીધી સીતા આંખ ચોળતા બોલી’ મમ્મી તું શરુ નહિ કરતી હ, હૂં બ્રસ કરી આવુ છું , ત્યાં તો સ્નેહલ વચ્ચે બેનીને ચિઢવવા બોલ્યો ‘તું સુઇ ગઇ ને પછી મેં મમ્મી અને પપ્પાએ મળી રંગોળી પુરી કરી નાખી’, જા જા જુઠાડા મમ્મી મારા વગર પુરી કરે જ નહિ ને’,’ સારુ તને વિશ્વાસ ન
આવતો હોય તો ઓસરીમાં જઇને જો’, ત્યાં પપ્પાનો અવાજ સંભળાયો સ્નેહલ દિવાળીને દિવસે નાની બેનને હેરાન ના કરીયે ‘ અને સીતાને ભાવતુ ને વૈદ્યે બતાવ્યુ લાડ કરતા ‘જુવોને પપ્પા સ્નેહલ ક્યારનો મને ખિજવે છે’, પપ્પાઃ’ મને ખબર છે, ચાલો જલદી બ્રસ કરો દુધ પી ઓસરીમાં
પહૉંચો નહિતો મમ્મી સાચે જ તમારા વગર રંગોળી પુરી કરી નાખશે ને તમે બન્ને ઝગડામાં રહી જશૉ. બન્ને બાળકો જલ્દી બાધરુમમા ગયા, સીતાએ બ્રસ કર્યુ ત્યાં સુધી સ્નેહલ સાવર લઇ કપડા પહેરી તૈયાર, સીતા સાવરમાં જતા બોલી જોજે તુ ને મમ્મી શરુ ના કરતા ‘, ત્યાં મમ્મીનો અવાજ
સંભળાયો સીતા સ્નેહલ જલ્દી ઓસરીમાં આવો રંગોળી પુરી કરી આપણે શૉપિંગ કરવા જવાનુ છે શોપિંગ નામ સાંભળતા જ સીતા બોલી ‘મમ્મી હું દસ મિનિટ માં આવુ છું’ , સ્નેહલ પણ બહાર આવ્યો દુધનો કપ ગટગટાવી ઓસરીમાં પહોંચી ગયો,રીનાએ રંગો ચિરોઠી ભેળવી તૈયાર કરી રાખેલ .સીતા આવી એટ્લે ત્રણે જણાઍ રંગોળીમાં રંગ પુર્યા રંગોળી પુરી કરી ત્યાં જયાબેન આવ્યા સીતા સ્નેહલ બન્ને એક સાથે બોલ્યા જયાબેન જલ્દી નાસ્તો કાઢો બહુ ભુખ લાગી છે;’ બધા ડાઇનીંગ ટેબલ પર ગોઠવાયા જયાબેને મઠીયા ઘુઘરા ચેવડો વગેરે નાસ્તો ગોઠવ્યો, બધાએ પોત
પોતાને ભાવતા નાસ્તાની પ્લેટ ભરી; ત્યાં બંગલાનો ગેટ ખુલ્યૉ બચુભાઇ ગભરાયેલ હાંફતા દાખલ થયા રીનાએ તુરત જ દરવાજો ખોલ્યો પુછ્યુ ‘બચુભાઇ શું થયુ કેમ હાંફો છો? ત્યાં તો રિતેષ પણ ઓસરીમાં આવી ગયા,બચુભાઇ બોલ્યા ‘બેન સાહેબ મનુભાઇ બેશૂધ્ધ દિપક ને લૈ દવાખાને આવ્યા છે તમે જલ્દી ચાલો. રિતેષ તુરત જ બચુભાઇ સાથે દવાખાને ગયા, રીના ટૅબલ પર આવી જલ્દી નાસ્તો પતાવી રુમમાં તૈયાર થવા ગઇ.બન્ને બાળકોના ચહેરાનો ઉત્સાહ ઉડી ગયો, નાસ્તો અધુરો મુકી બન્ને પોતાના રુમમા ગયા,
રીના તૈયાર થતા થતા ચાર વર્ષ પુર્વેના ભુતકાળમા સરી પડી. મનુભાઇ અને તેમના પત્ની મન્જુલાબેન હતાષ ચહેરે રીનાની ઓફિસમા દાખલ થયા. મનુભાઇએ શરુ કર્યુ,’બેન અમારી દિકરી આશા ૭ વર્ષની થઇ, ‘મારા બાને મારે ત્યાં દિકરો જોવાની ખુબ ઇચ્છા છે ‘ , અમને બન્નેને તો દિકરી
કે દિકરો કાંઇ ફરક નથી,’ તો તમે કંઇ સલાહ આપો’, મંજુલાબેનની આંખમા તો અશ્રુ આવી ગયેલ, રીનાએ મંજુલાલાબેનને આશ્વાસન આપ્યુ ‘બેન ઢીલા નહી થવાનુ,’ તમારા બન્નેની ઉંમર નાની છે’, મનુભાઇ બોલ્યા,’ મારી બા મેણા મારે છે,’ અને મને બીજા લગ્ન માટે આગ્રહ કરે છે;’ હું સમજુ
છુ હું એક નો એક છું એટ્લે એમને મારે ત્યાં દિકરો થાય એ ઇચ્છા હોય પણ મારે મંજુલાને છોડવી નથી;’ મંજુ ઘણુ સહન કરે છે’ મારાથી નથી જોવાતુ’.
રીનાએ મંજુલાબેનની પેલવીક તપાસ કરી કશી ખોટ જણાય નહી, એટ્લે મનુભાઇને રિતેષ પાસે મોકલી તપાસ કરાવી રિતેષે મનુભાઇના વિર્યની તપાસ કરાવી શુક્રાણુની સંખ્યા ઓછી અને હતા તે પણ નબળા જણાયા, રિતેષે દવા લખી આપી અને ૩ મહિનાબાદ ફરી વિર્યની તપાસ કરવા જણાવ્યુ. મનુભાઇએ રેગ્યુલર દવા લીધી. મંજુલાબેનના વ્રત, તેમના બાની માતાજીની બાધા બધુ તોચાલુ જ હતુ, આ બધાની સહિયારી અસર કે દવા કે પછી રીના અને રીતેષના હાથમા જસરેખા ફુટી, જે કહો તે ૬ મહિનામા મંજુબેનને દિવસો રહ્યા, ૯ મહિના તેના સાસુએ મંજુલાબેનને બરાબર સાચવ્યા પાણીનો પ્યાલો પણ પોતે લાવે, ભાવતી વસ્તુ બનાવી ખવડાવે ,તો કોક્વાર ટૉકે પણ ખરા બહુ ખટાસ બહુ મરચા સારા નહી, ગરમ પડે, બાળક ગળી જાય, આંબલીની ચટની તો અડ્વા જ ન દે સોજા ચડી જાય આમ ૯ મહિના વિત્યા દિપકનો જન્મ રીનાના
હાથમા જ ૩ વર્ષ પહેલા થયો . અઠવાડીયા પહેલા જ મનુભાઇએ અને મંજુલાબેને દિપકનો જન્મદિન ધામધુમથી ઉજવેલ અમદાવાદથી જાદુગર બોલાવી બાળકો માટે જાદુના ખેલ રાખેલ. અને આજે આ શું!!
ટર…ટીન્ન્ન…………ટેલિફોનની ખંટી વાગી રીનાએ જલ્દી ફોન ઉપાડ્યો, હલો સામેથી બચુભાઇનો અવાજ ‘ બેન તમે આવશો નહી કેસ ખલાસ છે ,’ સાહેબ ઘેર આવે છે’. કહી બચુભાઇએ ફોન મુકી દીધો,
રીના સુનમુન પલંગ પર બેસી ગઇ, ત્યાં રિતેષનો અવાજ સંભળાયો સીતા સ્નેહલ તૈયાર છો?’ રીના બહાર આવી પુછ્યુ રિતેષ શું થયુ ?’
‘રીના દિપક સામેવાળા હિતેષ સાથે બંગલામાં જ રમતો હતો, પકડા પકડીના દાવમાં પડ્યો અણીદાર પથ્થર પર, અને ધોરી નસ નો રક્ત સ્રાવ દવાખાનામા આવ્યા ત્યારે નાક કાન ગળુ બધુ લોહીલુહાણ મનુભાઇના શર્ટ પેન્ટ મંજુલાબેનની સાડી બધુ લોહી લોહી.
મૃતદેહ ને મે ફક્ત મહોર મારી (Death certificate). નત મસ્તકે.’
વિધીના લેખ પણ કેવા કૃર હોય છે .૩ વર્ષ પહેલાની દિવાળીએ દિપક પ્રજવલિત થયો,કુટુંબ આખામાં આનંદ ઉલ્લાસ ઉમટ્યો, ૩ વર્ષ બાદ બુજાય પણ ગયો કુટુંબને શોકના અંધકારમાં ડુબાડતો ગયો.
વિધાતા તુ નારી છતા નારી પ્રત્યે આટલી કૃર?!!
,
ડોકટર રિતેષ અને ડૉ. રીના પતિ પત્નિ સાંજે તેમના બંગલાના બગીચાના હીંચકા પર ચા પીતા બેઠા હતા.આજે બુધવારની સાંજ હતી તેઓ બુધવારે ક્લીનીક અડધો દિવસ જ રાખતા જેથી સાંજનો સમય ઘેર બાળકો સાથે,અને બન્ને પતિ પત્નિ સાથે બેસી મેડીક્લ સિવાયની વાતો કરી શકે. આ રીતે અઠવાડીયામાં એક દિવસની સાંજ કુટુંબ સાથે માણી શકે.બાકી રોજ તો રિતેષ આવે ત્યારે બન્ને બાળકો સુઇ જ ગયા હોઇ,અને રીના પણ થાકેલી સુવાની તૈયારી જ કરતી હોઇ.
બન્ને બાળકો મિત્રો સાથે કેરમની રમતમાં મશગુલ હતા, આજ બન્ને જણાએ હોમવર્ક જલ્દી પતાવી દીધેલ. રીતેષ અને રીના
પણ બાળકોની રમતનો આનંદ માણી રહ્યા હતા.સીતા ફરિયાદ કરતી ‘મમ્મી સ્નેહલને કહી દે સ્ટ્રાયકર ઘસડૅ છે એવુ
નચાલે’તો સ્નેહલ વચ્ચે કુદી પડતો ‘મમ્મી એ તો સીતલી હારે છે ને એટલે તને ફરિયાદ કરે છે ‘પુછ માનવ અને દેવનને હું
ઍવુ નથી કરતો, મમ્મીઃ’ઝગડા બંધ રમતમાં હાર જીત થાય એમા ફરિયાદ નહિ કરવાની, ચાલો હુ એમ્પાયર થાઉ છું, ચારે જણ એક સાથે’ હા મમ્મી, હા આન્ટી વિ ઓલ એગરી’.
રીના હિંચકા પરથી ઊઠી ત્યાં જ બંગલાનો દરવાજો ખુલ્યો, રીનાનુ ધ્યાન તુરત ગયુ, રિતેષ છાપુ વાંચવામાં તલ્લીન હતો,
હજુ રીના ઓળખવા પ્રયત્ન કરે ત્યાંજ એક આધેડ માથે ફાળીયુ બાંધેલ ખેડુત અને તેની પાછળ પેન્ટશર્ટ પહેરેલ યુવાન દાખલ થયા આધેડ તો સીધો રિતેષના પગમાં જ પડી ગયો.તેની પાછળ તેનો દીકરો પણ રીનાના પગમાં પડ્યો બન્ને એક સાથે બોલ્યાઃ’સાહેબ બેન ઓળખાણ પડી?’!
રિતેષે તુરત ઓળખી કાઢ્યા’રામજીભાઇ તમે ને આ તમારો ભીખો મોટો થઇ ગયો, ‘હા સાહેબ તમે જેને જીવત દાન આપેલ તે ભીખો.
રીનાનુ ધ્યાન તુરત તેના ચહેરા પર ગયુ, અને તેને ૧૦ વર્ષ પુર્વેના બુધવારની બપોર યાદ આવી રીના ઘેર આવી ગયેલ,ટેબલ
પર થાળીઓ મુકતા જયાબેનને રોટલી માંડવા સુચના આપતિ હતી ત્યાં ગેટ ખુલ્યો ,અવાજ કાને પડતા જ રીનાબોલી’જુઓ જયાબેન સીતા સ્નેહલ આવિ ગયા, તમે જલ્દી રોટલી ઉતારો’ દરવાજા તરફ જોયુ તો દવાખાનાના બચુભાઇ! બેલ વગાડે તે પહેલા જ રીનાએ દરવાજો ખોલ્યો બચુભાઇબોલ્યા ‘બેન જલ્દી કરો સાહેબે તમને
દવાખાને જલ્દી બોલાવ્યા છે.ગામડેથી ઇમરજન્સિ કેસ આવેલ છે’.રીનાબોલી “સારુ જા હુ તારી પાછળ જ આવુ છુ,જયાબેન તમે બન્ને
બાળકોને જમાડી તમે પણ જમી લેજો મારુ અને સાહેબનુ હવે નક્કી નહિ.’રીના જલ્દી દવાખાને પહોંચી રિતેષની
રુમમા દાખલ થઇ. એક્ઝામ ટૅબલ પર એક ૫ થી ૭ વર્ષની ઉંમરનો છોકરો સુતેલ હતો મોઢુ તેની માના સાડલાના છેડાથી ઢાંકેલ હતુ મા બાજુમા ઉભેલ હતી .
રિતેષે વાત કરી, છોકરાઓએ ગામડામા રમત રમતમા તમંચો ફોડ્યો છે,ભીખાના ચહેરા પર દારુ ઉડ્યોછે જો
છેડૉ આઘો કરી રીનાને બતાવ્યુ, રીના તો જોઇને હેબતાઇ ગઇ,કશુ બોલી નહિ, રિતેષે છોકરાની માને, ખુરસીમા બેઠેલ બાપને અને
બીજા સગાવાલાને વેઇટીંગ રુમમા બેસવા જણાવ્યુ. ત્યાર બાદ ભિખાને બચુભાઇએ ઊંચકી ઓ આરના ટેબલ પર સુવાડ્યો,
રીનાએ ભિખાના ડાબા હાથની નસમા અને રિતેષે ડાબા પગની નસમા એમ બે આઇ વી શરુ કર્યા. રીના આવી તે પહેલા એક્ષ રે લેવાય ગયેલ અને લોહી પણ લેબમાં મોકલી આપેલ ગ્રુપ અને મેચીંગ માટૅ.
એક્ષ રે જોયા જડબાનુ હાડકુ મોજુદ હતુ પરંતુ જમણા ગાલનુ હાડ્કુ ભાંગેલ,માંસ ચામડી રહ્યા જ ન હતા ફક્ત દાંત જ દેખાતા હતા, દાંતની બહુ ચિંતા ન હતી દુધિયા દાંત આમેય પડવા ના જ હતા,ચિંતા હતી માંસ અને ચામડી કેવી રીતે અને
ક્યાંથી લેવા, નસીબ સારા કે આંખો બન્ને બચી ગયેલ.
રિતેષઃ’રીના તારે ભિખાને એનેસ્થેસ્યા આપવાનુ છે સર્જરી ૫ થી ૬ કે તેનાથી પણ વધારે કલાક ચાલશે, તારી જવાબદારી વધી જશે’ મને ખાતરી છે તુ સંભાળી લઇશ’. આમ બોલી રિતેષે રીનાનો આત્મવિષ્વાસ દ્રઢ કર્યો.
રીનાએ ભિખાને સમજાવ્યુ” તારા નાકમાથી એક રબરની નળી અંદર જશે નાક અને ગળામા થંડી દવા છાંટીશ એટલે ખોટુ
પડી જશે તને દુખશૅ નહી પણ નાક ગળામા સળવળાટ થાય તો ઉધરસ કે છીંક નહિ ખાવાના, અને હુ કહુ તેમ કરવાનુ.”
ભિખો બોલી નોતો શકતો પરંતુ તેની આંખોમા ગભરાટ હ્તો તે ધીરેધીરે ઓછો થતો જણાયો અને રીના સામે જોઇ ડૉકુ ધુણાવી આંખ અને ડોકથી રીનાની વાત માન્ય રાખતો જણાયો.રીનાને પણ તેણીની વાત ભિખો સમજે છે તેની ધરપત થવા લાગી.
ભિખાએ સવારથી ખાધેલ નહિ એ સારુ હતુ, તે છતા વમન ન થાય તેની દવા ગ્લુકોઝ્ના બાટલામા મિક્ષ કરી દીધેલ
એટલે એ ચિંતા ન હ્તી ,ટ્યુબ શ્વાસ નળીમા છે તેની ખાત્રી કરી, એનેસ્થેસીઆ
આપવાનુ શરુ કર્યુ .
હવે રિતેષનુકામ શરુ થયુ ,તેણે પેલા જખમ આખો સલાઇનથી ધોયો,અંદર સરખી તપાસ કરી ,સામેથી દાંતના ડોકટરને પણ બોલાવી લિધેલ , કામ શરુ થયુ લગભગ સાત કલાક સર્જરી ચાલી.ભિખાને ધીરે ધીરે શુધ્ધીમા લાવ્યા, ભિખો સહકાર આપતો ગયો તેમ ધીરે ધીરે નાકની ટ્યુબ બાહર કાઢી, ભિખાને રુમમા લઇ ગયા.
રિતેષે સગાવ્હાલાને સમજાવ્યા રુમમા અવર જવર ઓછી કરવાની જેથી રુઝ જલ્દી આવે ખરેખર ગામડાનાલોકો જે રીતે ડોકટર પર શ્ર્ધ્ધા રાખી કહ્યુ માને તે શહેરના ભણેલ ગણેલ ન માને, ખાસકરીને ભિખાની મા જે રીતે ઉભા પગે ભિખાની સેવા કરતી તે જોઇ રિનાનુ માત્રુ હ્રદય તેને નમન કરતુ.
ભિખાના જમણા બાવડાના સ્નાયુઓની ટ્યુબ બનાવી તેને જમણા ગાલનો ખાડો પુરવા જોડેલ એટલે તેનો હાથ પણ અમુક જ
રીતે રાખવાનો હતો .આ બધુ ધ્યાન તેની મા રુડી રાખતી, રાત્રે પણ મા બાપ વારા ફરતી બેસતા જેથી ઉંઘમા હાથ હલી ન
જાય , ત્રણથી ચાર તબ્બકે સર્જરી પુરી થઇ .મોઢાનો ખાડો પુરાયો અને ભિખાએ મોઢેથી ખાવાનુ શરુ કર્યુ ત્યારે રજા આપવાનુ
નક્કી થયુ.
અઠવાડીયાથી રામજીભાઇ મુંઝવણમા જણાતા હતા એક દિવસ હિંમત કરી રિતેષને પુછ્યુ ‘સાહેબ મારે વાત કરવી છે
તમને સમય હોય ત્યારે ઓફિસમા મળવા આવુ?’ રિતેષ બોલ્યા ‘અત્યારેજ આવો મારા દર્દી જોવાય ગયા છે, મને થયુ જતા
પહેલા ભિખાને જોતો જાઉ એણે શુ ખાધુ? શુ પીધુ? રુડીબેનને પુછ્તો જાઉ’
રામજીભાઇ બોલ્યા ‘આવો ભિખો અને રુડી બેઉ ખુશ થાશે રુડી ભિખાને ખવડાવે જ છે’
રિતેષ અને રામજીભાઇ રુમમા દાખલ થયા જોયુ ,રુડી ભિખાને સ્ટ્રો વડૅ દુધ પિવડાવતી હતી અને ખીચડીના કોળિયા
મોં મા મુકતી હતી ભિખો ધિરે ધીરે કોળિયા ગળે ઉતારતો હતો.
રિતેષને જોઇ બન્ન્રે ખુબ ખુસ થયા ,રિતેષ પણ ભિખાને ખાતો જોઇ ખુસ થયા બોલ્યા ‘રુડીબેન ખીચડીની સુગંધ સરસ આવે છે
મને પણ મોઢામા પાણી આવી ગયા’રુડીબેન બોલ્યા સાહેબ ‘તમારે તો રોટલી દાળ ભાત શાક હોય ખીચડીમા શુ ખાવુ તુ!’
રિતેષઃ’રુડીબેન ખીચડીની તો ઓર જ મઝા અને એમાય ગામડાની હાંડાલાની ખીચડી તો બહુ જ મીઠી’.
બરાબરને ભિખા’? અને ભિખાએ ડોકુ ધુણાવ્યુ.રિતેષ આગળ બોલ્યા રુડીબેન હવે ઘેર જવાની તૈયારી કરો ભિખો રેડી થઇ
ગયો છે.’ ને ભિખાને પુછ્યુ’ કાલે ઘેર જવુ છે ને’?ભિખાએ પાછુ ડૉકુ ધુણાવી સંમતી આપી.બે મહિનાથી રુડીબેન ભિખાનુ તો
દવાખાનુ જ ઘર બની ગયેલ, વચ્ચે એકાદ વાર રામજીભાઇ ગામ જઇ આવેલ.રામજીભાઇ તરફ ફરી રિતેષ બોલ્યા ચાલો
રામજીભાઇ ઓફિસમા ,બન્ને ઓફિસમા આવ્યા,રિતેષે રામજીભાઇને બેસાવા કહ્યુ ‘બેસો શું વાત કરવી છે?’
‘ સાહેબ બે મહિનાથી હુ અહીં છુ મોટા દિકરા ને દિકરીના ભરોસે ઘર ખેતર ઢોરા, ખબર નહિ શું થ્યુ હશે પાક્નુ?’
હુ તમારુ બીલ કેમ ભરી શકીસ?’ રિતેષ બોલ્યા ‘બસ આટલી જ વાત એમા શું મુંઝાવાનુ! હુ તમને બીલ જ નહિ આપુ બસ,
ત્યાંતો રુડીબેન રુમમા દાખલ થયા રિતેષનુ છેલ્લુ વાક્ય તેમના કાને પડેલ એટલે દાખલ થતા જ બોલ્યા ‘સાહેબ એમ ના
હોઇ તમારુ બીલ પુરુ આપવાનુ હું મારા ઘરેણા વેંચીસ, તમે મારા ભિખા ને ખાતો પીતો હરતો ફરતો કર્યો , અમે આટલુ ના
કરિયે ?’રિતેષ બોલ્યા બેન તમે બીલ ની ચિંતા ન કરો હજુ સારવાર બાકી છે દર અઠ્વાડિયે દેખાડવા આવવુ પડસે’, એટ્લે હમણા શાંતિથી ભિખાની સારવાર અને દવાનુ જ ધ્યાન રાખો. ‘ ચાલો હવે બે વાગ્યા હુ ઘેર જાઉ,તમે બેઉ ભિખા પાસે જાઉ તેને બહુ
રેઢો નહિ મુકવાનો’ એમ વાત ફેરવી રિતેષ ખુરસિ પરથી ઉભા થયા, એટલે રામજીભાઇને રુડીબેન પણ ઉભા થયા ને ભિખાની રુમ તરફ ચાલ્યા .
રિતેષને તો પૈસા કરતા ડીફિકલ્ટ કેશમા સફળતા મેળવ્યાનો પૂર્ણ સંતોષ હતો . ભિખો અને ભિખાના બાપુ બરાબર ફોલોઅપ માટે આવતા અને સુચના પ્રમાણે દવા સારવાર કરતા, ભિખાના બાપુ દરવખતે બોલતા ‘સાહેબ બેન તમારુ
ઋણ અમે ક્યારે ચુકવશુ’? રિતેષ હંમેસા રમુજ કરતો અરે આ ઋણ જ ક્યાં છે! આતો મારો આનંદ છે.અને તેની આદત મુજબ દર્દી ને અને તેના સગાને હસાવતો.
આજે દસ વર્ષ રામજીભાઇએ તેમની દિકરીના લગ્નની કંકોતરી અને મીઠાઇનુ પેકેટ સાથે પાંચ હજાર રુપ્યા રિતેષના હાથમાં
મુક્યા,અને બોલ્યા,’ સાહેબ ના ન કેશો આ તો અમારા હરખના છે બાકી તમારે કંઇ આની ખોટ નથી’.
રિતેષ પૈસા પાછા આપતા બોલ્યા ‘રામજીભાઇ તમારે આવુ કાંઇ કરવાની જરુર નથી ,અમે બેઉ લગ્નમા ચોક્કસ આવશુ,
તારા હરખનો એક રૂપિયો રાખુ છુ બાકીના દિકરીના આણામા વાપરજે, આજ તારુ ઋણ ચૂકતે.’
ખરેખર રીનાનુ મસ્તક આ ગામડાના સરળ ખેડુત પ્રત્યે નમ્યા વગર ન રહ્યુ!
ગામડુ પણ ન કહી શકાય અને શહેર પણ ન કહી શકાય તેવુ ગામ.
આજુબાજુના ગામડાઓના લોકો માટે હટાણુ કરવાનુ એક માત્ર સ્થળ એ
ગામની લાંબી બજાર,જેમાં કરિયાણાની દુકાનો, કાપડની દુકાનો,સોના ચાંદીની દુકાનો,
મોચીની દુકાન પણ ખરી ,અને વળી દુકાનોની મેડી પર બાપ દાદાનો ધીરધારનો ધંધો
કરતા શેઠીયાઓની પેઢી પણ ખરી આમ એક જ બજાર ગામડાના લોકોની બધી જ
જરુરિયાતો પુરી પાડે
પેઢી પણ ખરી. આમ એક જ બજાર ગામડાના લોકોની બધી જરુરિયાતો
પુરી પાડે આ બજાર સવારના ૯ થી ૧૨ ના સમય દરમ્યાન ધબકતી હોય જાતજાતના
વાહનો રીક્ષા સાયકલો સ્કુટર ફટ્ફટિયા તો વળી ક્યાંક રડીખડી મોટરગાડી કે બળદગાડી
પણ હોય,અને આ બધામાંથી મારગ કરતા પગપાળા હટાણુ કરવા નીકળેલ લોકો પણ
ખરા આવી ધબકતી બજારમાં બપોરના ૧૨ થી ૩ વચ્ચે સાવ સોપો એક ચકલુ પણ ના
ફરકે. બધાજ દુકાનદારો દુકાનો બંધ કરી ઘેર જમવા જાય.
દલા શેઠનો દિકરાએ પણ ઘેર જવાની તૈયારી કરવા માંડી, ચોપડા બંધ કરતા બોલ્યો
બાપુજી વાર છૅ! બાપુજી સમજી ગયા દિકરાને વહુના હાથ ની ગરમ રોટલી ને રસ ખાવની
ઉતાવળ છૅ,બોલ્યા નટુ તુ તારે તારુ સ્કુટર લઇ જા હું રીક્ષા કરી તારી પાછળ જ આવ્યો, રોજ તો
બાપુજી રીક્ષાના પૈસા બચાવવા નટુની પાછળ જ બેસી જતા.
નટુને તો એટલુ જ જોયતુ હતુ હજુ લગ્ન થયે ૧૫ દિવસ જ થયેલ , ઉષા બોટાદ આણુ
વળવા ગયેલ ગઇ કાલે જ તેના ભાઇ સાથે પાછી આવેલ . પણ બાપુજી જો જો મોડુ ના
કરતા મનુભાઇ તમારી વાટ જોતા બેઠા હસે, અરે બેટા તમે બેઉ શાળો બનેવી હાથ પગ
ધોઇ પાટલે બેસતા થાવ ત્યાં જ હું આવ્યો .
નટુ પેઢીના દાદારા ઉતરે ત્યાં જ સામે તેમના ગામના દરબાર દાદરો ચડતા મળ્યા
રામરામ દરબાર કેમ ખરા બપોરે આવવુ થયુ, શુંવાત કરુ નટુભાઇ ઘેરથી તો ટાઢા પોરનો
નીકળો છું ,પણ ગામડાની બસના કાંઇ ઠેકાણા છે! ઉપરથી આવતા મોડી પડી અને અહી
પુગતા પંક્ચર પડ્યું ,આ સરકાર ભાડા વધારે જાય વાહન તો જુના જ આપે એમાં બીચારા
હાંકનારા હું કરે એમાંય આપણુ ઝાલાવાડ તો સાવકુ જુઓને નર્મદાનુ પાણી હજુ પોગ્યુ
આપણા લગી !! આપણે તો હજુય મેહની વાટ જોવાની રઇ ,ડેમ છ્લકાય ને નહેરોમાં
પાણી વહેતુ થાય ને ખેતરોમાં પુગે . બાપુએ અંતરની વરાળ કાઢી ને નટુએ પણ વિવેક
પુરતો હોંકારો પુર્યો, હા બાપુ વાત તમારી હાવ હાચી ને દરબારને સારુ લગાડવા પુછ્યુ
બાપુ આપને ખાસ કામ હોય તો હું પાછો ફરુ? ના ના ભાઇ તમતારે રોટલા ભેળા થાવ
વહુ રાહ જોતા હશે .દરબારનો અને દલાશેઠનો સબંધ વર્ષો જુનો બે દિકરીઓના લગ્નનો
ખર્ચો અને વહુના દાગીના લુગડાના ખર્ચા દલાશેઠ્ની પેઢીથી વ્યાજે ઉપાડેલ પૈસે જ પાર
પાડેલ ,ઉપરથી ત્રણ વર્ષ કપાસના પાકમા નબળા ઉતર્યા એટલે દરબાર ખરેખરી ભીડમાં
નટુ તો રામરામ કરી દાદરા ઉતર્યો , ને દરબાર દાદરા ચઢ્યા,ચઢતા વેંત રામરામ કરી
બોલ્યા શેઠ આજતો હિસાબ ચૂકતે કરવા આવ્યો છું ,શેઠ બોલ્યા આવો આવો બેસો
આપણી ક્યા ના જ છે ચોપડા હ્જુ ખુલ્લા જ છે ,શેઠ તુ જાણે ને તારા ચોપડા આજે તો
હિસાબ ચૂક્તે એટલે ચૂકતે શેઠને મનમાં અજુગતુ લાગ્યુ આજ દરબાર આમ કેમ બોલે છે!
તોય વાણિયાની મીઠાસથી બોલ્યા અરે બાપુ આ દલો શેઠ બેઠો છે ત્યાં લગી તમતમારે
બે ફિકર પણ ચોપડા તો બોલે જ .શેઠ મારે તો કાળા અક્ષર ભેંસ બરાબર આજતો તારા
ચોપડા બોલતા બંધ કરવા પડશે, નહિતર આજે બેઉ હારે બાથભીડી નાહી નાખીએ,
શેઠ કંઇ સમજવાનો પ્રયત્ન કરે ત્યાં તો દરબારે હાથમાં જાલેલ ડબ્બો શેઠ પર ઊંધો
વાળ્યો ને લાઇટરની ચાંપ દાબી શેઠને બાથ ભીડી ને ઢસડ્યા દાદરા નીચે બજાર વચ્ચે
સુમસામ બપોરે ભડકો જોઇ માથા પરનો સુરજ પણ ઝાંખો પડ્યો.
પોલિસ આવી પંચનામુ કરવા -પંચનામુ કોનુ કરે!? જ્યાં ચકલુય ફરકતુ ના હોય
સામે દુકાનના ખૂણે ઝાડ નીચે બે લારી વાળાને વિશ્રામ કરતા જોયા પોલિસ તેના તરફ
વળે છે ત્યાં તો એમબ્યુલન્સ પણ આવી પહોંચી અને પંચનામા વગર જ મ્રુત દેહો
સરકારી ઈસ્પીતાલ ભેગા થયા. આ બાજુ ધીરે ધીરે બધી દુકાનો ખુલવા માંડી
અંદરોઅંદર ચર્ચા થવા લાગી કોઇ કહે બજારમાં હડતાલ પાડીયે તો કોઇ ડરપોક
બોલ્યુ ના ના દરબાર સાથે વેર થાય? આપણને ના પોષાય, ત્યાં તો છાપાના ફેરિયાનો
અવાજ સંભળયો વાંચો લોકવાણીની વધારાની પૂર્તિ, વાણિયા વેપારીને દરબારનુ
ભરબપોરે બજાર વચ્ચે અગ્નિ સ્નાન.
